Koliko država gubi od neprijavljenih podstanara: Većina stanodavaca i dalje u sivoj zoni
Nema zvanične procjene koliko državna kasa izgubi miliona eura poreza jer vlasnici mnoge stanove, poslovne prostore, magacine nelegalno, iznajmljuju bez prijave i bez ugovora.
Predsjednik Advokatske komore Crne Gore Zdravko Begović kaže da se bez naloga o pretresu ne može ući u privatan stan.
“Zakonik o krivičnom postupku kaže da u slučaju da postoji osnova sumnje da je izvršeno neko krivično djelo nadležni tužilac ili policija može da traži od sudije za istragu da izda rješenje ili naredbu da se može izvršiti pretres.
Dakle bez naloga za pretres ne može se ući u bilo čiji stan. Izuzetak je kada se u tom trenutku vrši krivično djelo, što su izuzetne situacije kad neko nekog lišava života pa policija provaljuje u stan.
“U protivnom u tuđi stan se može ući samo s nalogom za pretres koji je dao sudija za istragu”, objašnjava Begović.
Promet u ovoj oblasti godišnje nije ispod trideset miliona eura, ako se zna da zvanično, po posljednjem popisu, u Crnoj Gori ima 18.425 podstanarskih porodica. Sada ih je vjerovatno mnogo više.
Ako se računa sa prosječnom kirijom od 150 eura onda dolazimo do cifre veće od 33 miliona eura prometa godišnje.
Mediji su puni oglasa o rentiranju stanova tako da, recimo, u centru Podgorice za jednosoban stan podstanari plaćaju od 200 do 250 eura, dok su ekskluzivni stanovi mnogo skuplji.
Da država uskoro neće povećati prihod od poreza na rentiranje pokazuje i informacija u okviru kampanje „Budi odgovoran” u okviru koje je zvanično saopšteno da inspektori nijesu mogli obaviti kontrolu po prijavi u Podgorici za iznajmljivanje stana bez ugovora, jer nijesu mogli ući u stambene jedinice.
Tragom ove informacije ekonomski analitičar Predrag Drecun “Pobjedi” je kazao da je teško reći koliko novca izgubi država kroz porez bez široke i precizne baze podataka, odnosno poreske osnovice.
“Moramo imati bazu podataka stanova koji se iznajmljuju, potom da li su upisani na prave vlasnike… Prije nego se krene u sveobuhvatnu reformu teško je ući u suzbijanje sive ekonomije u ovom segmentu. Ako nemamo pravne i druge pretpostavke za zavođenje reda u ovoj oblasti to je i skup posao”, kaže Drecun.
Moramo, dodaje on, tačno znati koji stan, poslovni prostor ili hangar se rentira.
“Tačno je da mi i sada imamo puno propisa koji regulišu ovu oblast, vlasnici su dužni da sklope ugovore sa podstanarima, odnosno onima kojima ih iznajmljuju sa preciznom rentom, da to prijave nadležnim organima, ali to niko ne radi. Zbog toga je neophodna reforma propisa ako želimo da mijenjamo stanje. Poreski inspektori bi jednostavnije trebalo da mogu ući u stanove čiji vlasnici ih nelegalno iznajmljuju i izbjegavaju porez”, kaže Drecun.
Takođe je, dodaje on, teško dokazati nelegalnu radnju ukoliko nema ugovora, odnosno bilo kakav obligacioni odnos.
Oni koji iznajmljuju stanove uglavnom ne potpisuju ugovore sa klijentima ili to rade na malu ciftu objašnjava Drecun.
Da pojedini građani stiču veliki novac od rentiranja stanova pokazuje i podatak Uprave za nekretnine koji je “Pobjeda” nedavno objavila da je jedan Budvanin vlasnik 63 stana, jedno fizičko lice iz Bara nosilac je prava svojine na 52 stana, dok je u Podgorici jedna osoba vlasnik 36 stanova.
Drugi stanovnik Budve nalazi se i na četvrtom mjestu kao vlasnik 32 stana, a Podgoričanin je na petom sa 31 stanom. Podaci Uprave za nekretnine pokazuju da u Crnoj Gori ima 298.228 stanova ukupne površine 17.883.072 kvadrata. Na ovim stanovima je upisano 221.380 različitih nosioca prava.
Dva i više stanova posjeduje 86.089 građana. Dva stana ima 54.813 građana, tri ima 17.644 građanina, četiri 7.289, pet 2.801, šest stanova ima 1.385 osoba…
Najviše upisanih stanova ima u Podgorici 84.836, potom Baru 39.091, Budvi 35.924, Herceg Novom 31.567 stanova.
Podgorica, Bar, Budva i Herceg Novi su ujedno i opštine u kojima ima najviše vlasnika nad dva i više stanova objasnili su tada “Pobjedi” iz Uprave za nekretnine.
Podaci Uprave za nekretnine takođe pokazuju da 5.235 pravnih lica ima u vlasništvu 22.322 stana.
