Kako su uspjeli: Poljska je “nova Njemačka”
Prije otprilike četvrt vijeka Poljska, kao i ostale istočnoevropske zemlje, prošla je kroz velike društvene i političke promjene.
Državno kontrolisanu ekonomiju zamijenila je tržišna i Poljska je otada udvostručila realni BDP, od 1992. ima neprekidan rast koji nije prekinut čak ni u posljednjoj globalnoj krizi, kada su i najjače svjetske ekonomije potonule u recesiju te je mnogi danas posmatraju kao “novu Njemačku”, budućeg pokretača evropske ekonomije.
Ta transformacija, kao i u drugim sličnim zemljama, nije išla glatko i bezbolno jer je prelazak na tržišnu ekonomiju i konkurenciju pokazao da su dio kompanija i neki cijeli sektori neodrživi. No vrlo brzo, samo nekoliko godina nakon promjene načina funkcionisanja ekonomije i privatizacije, krenuo je nezaustavljivi rast koji traje još i danas.
Poljska ekonomija je i prije krize 2008. godine bila jedna od najbrže rastućih, s prosječnim rastom u razdoblju od 1991. do 2008. 4,6 odsto. Poljake kriza nije zaustavila, bili su jedina zemlja EU koja je izbjegla recesiju pa su i dalje imali prosječne stope rasta oko tri odsto. Zemlja koja je decenijama bila u zapećku sada je na putu da postane novi “motor” Evrope, prenosi Index.hr.
Na vrhuncu globalne recesije, 2009. ekonomija EU-a pala je 4,5 odsto, dok je u Poljskoj rasla 1,6 odsto. Krajem 2013. EU se vratio na pretkrizne nivoe, dok je poljska ekonomija u tom razdoblju kumulativno porasla 16 odsto.
Danas je Poljska među deset najvećih ekonomija Evrope, prije svega zahvaljujući snažnom privatnom sektoru. Tržišne reforme dovele su privatni sektor u dominantan položaj i on sada ima 80-postotni udio u izvozu i zapošljavanju u bruto dodatoj vrijednosti. Zbog toga, privatni sektor mogao je apsorbovati višak zaposlenih u manje produktivnim područjima javnog sektora i imao je važnu ulogu u stabilizaciji ekonomije i društva kod provođenja reformi.
Poljski model razvoja bazirao se na povećanju produktivnosti, dinamičnom izvozu, snažnoj unutrašnjoj potražnji s obzirom na to da su veliko tržište od skoro 40 miliona ljudi, a veliku ulogu u svemu tome imale su i strane investicije te odlično iskorišćavanje EU fondova.
U Evropsku uniju ušli su 2004. godine, što im je otvorilo pristup EU fondovima, ali i tržište s gotovo 500 miliona stanovnika. Poljski izvoz prošle godine iznosio je oko 221 milijardu dolara, a najvažnija izvozna tržišta su im Njemačka, Velika Britanija, Češka, Francuska, Italija…
Iako su u početnoj fazi tranzicije imali problema s nezaposlenošću, danas je ona vrlo niska, tek 4,4 odsto. Radna snaga broji preko 17 miliona ljudi, od koji većina, preko 58 odsto, kao i u svim razvijenim zemljama, radi u sektoru usluga. U industriji je zaposleno oko 30 odsto ljudi, dok poljoprivreda zapošljava njih 11,5 odsto.
Na ekonomski razvoj uticalo je i stabilno makroekonomsko okruženje i odgovorno upravljanje javnim finansijama pa tako Poljska ima javni dug oko 53 odsto BDP-a, što je debelo ispod evropskog prosjeka.
Da konstantno poboljšavaju poslovnu klimu vidljivo je iz po poziciji na ljestvici Svjetske banke “Doing Business”, na kojoj su skočili sa 72. mjesta 2009. godine na 27. mjesto.
