Kina za deset godina uložila 318 milijardi dolara u evropske luke, elektrane, stadione…

Kineski politički i korporativni lideri već dugo putuju svijetom sa, naizgled, nepresušnim izvorom novca. Poznata su njena ulaganja u Aziji, Africi i Amerikama, međutim sada sve više ima njenih “tragova” i na Starom kontinentu.

Posljednjih godina Kina je u “šoping groznici” u Evropi pokupovala brojne luke, stadione, elektrane i još mnogo toga, i ne namjerava da stane.

U protekloj deceniji kineske državne i privatne kompanije su investirale više od 318 milijardi dolara u Evropu, što je oko 45 odsto više nego što je uložila u SAD u istom periodu, pokazuju podaci koje je prikupio “Blumberg”, piše Blic.

Količina i priroda nekih od tih investicija, od onih u infrastrukturu od krucijalnog značaja u Istočnoj i Južnoj Evropi do visokotehnoloških kompanija na Zapadu, uključile su alarm u vrhu Evropske unije.

Lideri među kojima su njemačka kancelarka Angela Merkel i francuski predsjednik Emanuel Makron traže zajedničku strategiju za suprotstavljanje nezaustavljivom napretku Kine u Evropi. Oni traže oštrije provjeravanje spoljnih investicija kako bi zaštitili strateški važne kompanije. Međutim, neke države, poput Grčke, gdje Kina ima veliko prisustvo, nijesu spremne na takav potez.

Ipak, usljed trgovinskog konflikta SAD i Kine i sve veće pobune Australije protiv kineskog miješanja u njenu politiku, može se očekivati da će se kineske investicije još više pojačati na Starom kontinentu.

Šta sve Kina posjeduje i u šta ulaže u Evropi

“Blumberg” je analizirao 678 završenih ili skoro završenih dogovora u 30 država od 2008. godine, za koje su objavljeni podaci i otkrio da su kineske kompanije umiješane u ugovore vrijedne najmanje 255 milijardi dolara širom Evrope. Otprilike 360 kompanija su preuzeli Kinezi, a među njima je i čuveni italijanski proizvođač guma “Pireli”, a kineski entiteti takođe djelimično ili potpuno posjeduju najmanje četiri aerodroma, šest luka, vjetroparkove u najmanje devet država i 13 profesionalnih fudbalskih timova.

Godina 2016. je bila daleko najveća za kineske ugovore u Evropi, kada je Kineska nacionalna korporacija poznata i kao “KemČajna” objavila da će kupiti švajcarskog proizvođača pesticida “Singenta AG” za 46,3 milijarde dolara. Ta prodaja je finalizovana ovog januara.

Međutim, raspoloživi podaci potcjenjuju stvarnu veličinu i obim kineskih ambicija u Evropi. Treba istaći da oni ne uključuju 355 spajanja kompanija, investicija i zajedničkih poduhvata – za koje nijesu objavljeni uslovi pod kojima su oni dogovoreni. “Blumberg” procjenjuje da ima oko desetak ugovora visokog profila čiji krajnji podaci nijesu objavljeni, a koji sugerišu dodatnu ukupnu vrijednost kineskih investicija od 13,3 milijarde dolara. Nijesu objavljeni ni podaci ulaganja u izgradnju na poljoprivrednim zemljištima, niti operacija na berzanskom tržištu u ukupnom iznosu od najmanje 40 milijardi dolara, koliko su procijenili istraživači Instituta “Amerikan Enterprajz” i Evropskog savjeta za spoljnu politiku.

Takođe nijesu ni objavljeni podaci o procijenjenih uloženih devet milijardi dolara u njemački “Dajmler” od strane “Žeđijang Gili Holding grupe”.

Najviše ulaganja u Britaniju i Njemačku

Više od polovine poznatih investicija je koncentrisano u pet najvećih evropskih ekonomija.

Nigdje nije kinesko ulaganje toliko vidljivo koliko u Londonu, gdje je zaposjela desetine kancelarija u finansijskim distriktima.

Kina posjeduje udio u čak sedam engleskih fudbalskih klubova, među kojima su i Mančester Siti i Aston Vila.

U Velikoj Britaniji je Kina uglavnom ulagala u nekretnine i rudarstvo i sklopila 227 ugovora u protekloj deceniji vrijednih oko 70 milijardi.

Na drugom mjestu po količini ulaganja je Njemačka sa 225 sklopljenih ugovora, koji su ipak mnogo manje ukupne vrijednosti od onih u Britaniji (oko 20 milijardi). U Njemačkoj je Kina ulagala najviše u tehnološke kompanije.

Ulaganja u važnu infrastrukturu na periferiji EU

Međutim, periferija EU je ta gdje je Kina napravila neke od svojih najvećih infrastrukturnih predstava, poput kupovine najveće grčke luke, u Pireju od strane kineskog “Kosko šiping korpa”.

Kina finansira i izgradnju autoputa u Crnoj Gori, Pelješkog mosta u Hrvatskoj, a zainteresovana je i za prugu Beograd-Budimpešta.

Sada je jedan od važnijih kineskih planova i ulaganje u Portugal. Kineska kompanija CTG, nazvana po poznatoj hidroelektrani “Tri klanca” na kineskoj reci Jangce, ponudila je devet milijardi eura za portugalsku kompaniju za elektrodistribuciju Eneržija de Portugal.

Ako kineska kompanija uspije u toj namjeri, to će biti jedno od najvećih kineskih preuzimanja na području Evropske unije.

Portugal, kao i drugi krizom pogođeni djelovi evropskog juga, i do sada je bio meta kineskih investitora. Portugalski premijer Antonio Kosta, koji je od ranije poznat kao protivnik protekcionističke investicione politike Brisela, rekao je da nema primjedbi na kinesku ponudu.

Ovdje se najbolje i vidi otkud podjela kada je u pitanju otvorenost Evrope prema kineskim ulaganjima. Dok se u Njemačkoj, Francuskoj i Italiji traže mehanizmi za provjeru investicija u EU, vlade Grčke, Portugala i Kipra su skeptične zbog ovakvog poteza i smatraju da će on naškoditi njihovim zemljama da privuku prijeko potreban strani kapital.

Tanka linija između privatnih i državnih kompanija

Znati ko zapravo sve to kupuje u Evropi je presudno za razumijevanje kako se takva aktivnost uklapa u kineske zvanične i nezvanične spoljnopolitičke ciljeve.

Sve u svemu, više od 670 kineskih ili hongkonških entiteta investiralo je u Evropu od 2008. godine. Od njih je skoro 100 državnih preduzeća ili investicionih fondova, koji su imali udio u transakcijama u vrijednosti od najmanje 162 milijarde dolara ili 63 odsto ukupne vrijednosti navedenih investicija.

Ipak, linija između državnih i privatnih preduzeća daleko je više zamućena u Kini nego u Evropi: Grupa kompanija “Kosko”, koja predstavlja dominaciju Evrope u prevozu teretnim brodovima, sastoji se od javno-trgovanih filijala državnog preduzeća “Čajna Oušen Šiping Grup Korporejšn” i ima udjele u lukama od Bosfora do Baltičkog mora. Osam od 10 najvećih akvizicionera koje je “Blumberg” identifikovao su bili u državnom vlasništvu ili su još u državnom vlasništvu, uključujući Kineski državni fond za investicije, “Aluminijum Korp. Čajna Ltd.” i “Silk Road Fund Co. (suvereni fond povezan sa kineskom inicijativom Jedan pojas jedan put).