Grčka više nije problem, Italija sada brine ekonomiste

Grčka će ove sedmice okrenuti novu stranicu u svojoj mukotrpnoj dužničkoj odiseji, ali eurozona ostaje ranjiva na buduće krize.

Ekonomisti su posebno zabrinuti situacijom u Italiji, prenose agencije.

Nakon osam dugih godina i tri “bailouta” uvjetovanih mjerama štednje, Atkna danas službeno napušta sistem mjera za finansijsko spašavanje koji su joj nametnuli kreditori iz Evropske unije i Međunarodnog monetarnog fonda (MMF).

Evropski i lokalni političari su grčki povratak na finansijsko tržište prozvali “istorijski” dobrim vijestima, ali ispred ostalih 19 članica koje koriste jedinstvenu valutu i dalje stoje ozbiljni izazovi, javlja Hina.

“Grčka kriza nije riješena, samo je odgođena”, smatra Čarls Viplos, profesor međunarodne ekonomije sa univerziteta IHEID u Ženevi.

Atina do 2032. neće ni započeti s plaćanjem većeg dijela svog ogromnog duga koji trenutno iznosi 180 odsto BDP-a. A do tada je nemoguće odrediti kamo će se ekonomski i politički kretati ta zemlja.

MMF je proteklih mjeseci izdao niz upozorenja oko dugotrajne održivosti grčkog duga uprkos posljednjim aranžmanima eurozone za njegovo smanjivanje.

Viplos kritikuje “spektakularni cinizam” EU-a tokom krize. “Problemi nijesu riješeni nego se pretvaralo da jesu”.

“Ovako ili onako, to će eksplodirati. Grčka će ponovno biti u krizi puno prije 2032.”, upozorava taj ekonomista.

“Nijesmo nimalo riješili problem javnog duga koji je i dalje na visokom nivou u Grčkoj, Italiji (132 odsto BDP-a) i Portugalu (126 odsto) uprkos njihovim naporima”, upozorava An-Llre Delate, zamjenica direktora francuske organizacije za istraživanje svjetske ekonomije CEPII.

I evropski “teškaši” poput Španije (99 odsto BDP-a) i Francuske (98 ofsto) imaju značajan nivo duga koje bi mogli dodatno poremetiti eurozonu.

“Dug je faktor ranjivosti koji se može preliti na tržišta”, dodaje Delate.

No, postoji i niz država koje su prihvatanjem eura smanjile svoj dug, pa je područje jedinstvene valute sve snažnije podijeljeno na “dobre učenike” i one druge. A one imaju različite interese.

Dok prva grupa podržava budžetsku disciplinu i štedljivost, druga poziva na više solidarnosti.

Hrvatski javni dug iznosi 78 odsto BDP-a i u padu je treću godinu zaredom.

Italija postaje ozbiljan rizik za eurozonu zbog duga, krhkih banaka i populističke vlade koja djeluje spremna za sukob s Briselom, tvrde ekonomisti.

“Imate državu s dugom koji iznosi 130 odsto BDP-a, s ogromnim unutrašnjim problemima, prljavim bankarskim sistemom, koju sad k tome vode ljudi koji ne znaju šta će preduzeti. Prijetnja je vrlo jasna”, ističe Viplos.

Ekonomska strategija nove italijanske vlade i dalje je nejasna, a iz Rima stižu kontradiktorni znakovi.

Prošlosedmično smrtonosno urušavanje vijadukta u Đenovi ponovno je pokrenulo sukobe oko gornje granice rashoda između Brisela i Italije, posebno njenog ministra unutrašnjih poslova i čelnika Lige, Matea Salvinija.

“Eurozona trenutno nema alate i institucije kojima bi se nosila s ozbiljnom italijanskom dužničkom krizom”, upozorava Felipe Martin, profesor s pariskog univerziteta Sciences Po.

Dužnička kriza je podstakla eurozonu da se ojača, naročito stvaranjem Evropskog stabilizacijskog mehanizma, fonda EU-a za moguće buduće “bailoute” (spasavanja), te jačanjem takozvane bankarske unije koja traži jednaka pravila za sve banke širom saveza.

No, te reforme su nedovršene, a Makronova inicijativa prema daljim koracima koji uključuju uvođenje namjenskog budžeta eurozone nailazi na otpor sjevera Unije koji je sklon štednji i strahuje da će morati da plaća “južnjačke” dugove.

“Nijesam sigurna hoće li biti dogovora o budućnosti eura”, rekla je Natali Janson iz poslovne škole NEOMA iz francuskog Ruena.

“Euro je u konačnom postao haotična valuta koja je u stalnoj turbulenciji, a originalno je zamišljena kao garancija stabilnosti”, upozorila je ona.