5 faktora koji zapadne investitore tjeraju od Crne Gore
Crnu Goru vlasti rado predstavljaju kao poželjnu investicionu destinaciju i, proklamovano, rade sve kako bi privukli što više investitora.
U praksi imamo izvjestan iznos stranih direktnih investicija i kada vidimo strukturu, primjećujemo da se uglavnom radi o kompanijama sa istoka – sve je više turskih investitora koji ulažu novac (uglavnom u trgovinu), odnedavno i kinesku CRBC koja kineskim kreditom gradi prvi autoput u Crnoj Gori, arapski investitori su ušli u nekoliko velikih nekretninskih projekata… ali zašto nema velikih zapadnih kompanija koje su poznate po tzv. greenfield investicijama, odnosno, ulaganjima u proizvodni sektor i otvaranjima novih radnih mjesta?
Portal Investitor vam donosi 5 ključnih faktora zbog kojih nemamo značajnih greenfield investicija sa zapada, do kojih smo došli na osnovu razgovora sa više relevantnih ulagača koji su planirali, ali na kraju odustali od ulaganja u Crnoj Gori:
Korupcija
Ljudi koji žive u Crnoj Gori znaju kako stvari ovdje “funkcionišu”, kada treba odraditi iole značajniji posao. To ubrzo shvate i investitori sa zapada, koji su posebno “alergični” kada dobiju (nekad skrivene nekad jasne) znake da treba “nagraditi” nekoga iz državnih institucija da bi se dobio određeni papir potreban za poslovanje ili tender.
O korupciji se toliko priča da je faktički postala uobičajena. Uzalud i upozorenja Evropske komisije tokom pregovora o ulasku Crne Gore u EU – korupciju očigledno ovdje nema ko da iskorijeni, makar i da ublaži.
Vladavina prava
Kada radite i poslujete sa drugim subjektima, logično je da prije ili kasnije naiđete na neki spor. U Crnoj Gori je bilo dosta slučajeva da su strani investitori kupili neku svojinu a nakon izvjesnog vremena se ispostavi da su prevareni. Rješavanje takvih situacija se kod crnogorskih pravosudnih organa uglavnom otegne pa osim novca izgubi se i najdragocjeniji resurs – vrijeme – koje je posebno na cijeni kod investitora sa zapada.
Nepredvidljivi poreski ambijent
Kada kao strani investitor odlučite da negdje ulažete na dugi rok, jako vam je bitno da poreska pravila budu jasna i predvidljiva. Ponekad su poreske stope ključne pri odlučivanju o investiciji ali ako vidite da vlada neke zemlje svake godine, bez najave i konsultacija sa biznisom, uvodi nove namete – to nikako nije dobra reklama.
Sivo tržište
Procjena je da je više od milijardu eura u Crnoj Gori mimo zvaničnog platnog prometa. Osim novca, značajan dio usluga, proizvoda se prometuje mimo zvaničnih kanala. Investitori sa zapada teško plivaju u takvim “vodama”.
Veličina tržišta
Iako su male države, posebno u Evropi, po pravilu razvijene i bogate, to sa Crnom Gorom nije slučaj. Zašto? Ta komparativna prednost se u kombinaciji sa gore navedenim problemima automatski pretvara u nedostatak. Uz nerazvijene institucije, nedosljedno sprovođenje zakona i spore procedure, slabe putne povezanosti sa drugim tržištima, nestabilnim poslovnim ambijentom, činjenica da smo mali još nas više čini “nevidljivijima” na investitorskoj mapi Evrope i svijeta.
Investitor.me
