Korona oživjela crnogorsko selo

Po principu „što zabačenije to bolje“ širom Evrope dio gradskog stanovništva u strahu od pandemije koronavirusa bježi u manje, rjeđe naseljene sredine. Interesovanje za zdraviji način života i odmor na selu je sve veći.

Crna Gora je na putu da postane prva korona fri destinacija, pa bi se ruralni turizam mogao razviti, a broj seoskih domaćinstava povećati čime bi sjever naše zemlje zaživio.

– Ukoliko se poveća tražnja, sadašnji broj od 100 registrovanih seoskih domaćinstava će se udvostručiti tokom narednih pet godina – kazala je Pobjedi Anka Kujović iz Ministarstva održivog razvoja i turizma, prenosi Pobjeda.

Domaćinstva

– Najveći broj registrovanih seoskih domaćinstava bilježi se u opštinama na sjeveru, pri čemu bih izdvojila opštine Berane i Andrijevicu, što znači u zoni Bjelasice i Komova. Ovaj prostor se posebno izdvaja jer je tu veoma aktivna Regionalna razvojna agencija Bjelasica, Komovi i Prokletije. Oni već godinama unazad podstiču seoska domaćinstva da se registruju, pomažu im kroz brojne projekte koje realizuju u vidu organizovanja brojnih obuka na razne teme, zatim povezivanja domaćinstava sa agencijama, promocijom i sl. – kazala je Kujović.

Prepoznajući značaj ruralnog turizma kao posebnog oblika turističkog proizvoda koji pruža uslove za zadovoljenje potreba sve većeg broja turista koji teže zdravom načinu života i traže doživljaje koji podrazumijevaju zadovoljstvo u prirodi, tradicionalnoj kuhinji, gostoprimstvu gazdinstava/ domaćinstava u ruralnim područjima, uživanje u tradiciji i očuvanim običajima i drugim autentičnim iskustvima, Vlada je na prijedlog MORT-a, krajem prošle godine donijela Program razvoja ruralnog turizma 2019-2021, sa Akcionim planom.

– S druge strane, zakonskom regulativom i podzakonskim aktima stvorene su pretpostavke za podizanje nivoa kvaliteta usluge u ovom segmentu turističke ponude. Snažna podrška razvoju ruralnog turizma ogleda se i kroz obezbjeđenje finansijskih sredstava Ministarstva održivog razvoja i turizma i Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, koja su usmjerena ne samo za povećanje broja seoskih domaćinstava, već i za diverzifikaciju i specijalizaciju ponude koja je jedna od bitnih komponenti ponude za dalji razvoj ovog oblika turizma – kazala je Kujović.

Kako dodaje Program razvoja ruralnog turizma sa Akcionim planom do 2021. godine na sistematičan i planski način definiše smjernice razvoja ruralnog turizam.

– Ruralni turizam je prepoznat kao važna forma turizma, posebno za očuvanje crnogorskog sela i dalji razvoj integralne turističke ponude. Sam Program predviđa niz inovativnih rješenja i smjernica posebno u dijelu razvoja ruralno-turističkih iskustava, očuvanju autentičnosti i razvoja komfora, inoviranja proizvoda, pozicioniranja ruralnog turizma, digitalizacije promocije i prodaje, jačanja preduzetničkih kapaciteta i drugo – kazala je Kujović.

Sastavni dio Programa je, kako dodaje, detaljni Akcioni plan koji precizno definiše aktivnosti, odgovornosti, rokove i indikatore izvršenja.

– Naredne tri godine će uveliko odrediti dalji razvoj ruralnog turizma. Stoga, navedeno predstavlja veliku šansu za sve učesnike u formiranju turističkog proizvoda, posebno seoska domaćinstva, ali i obavezu da svi radimo posvećeno i odgovorno na realizaciji predviđenih mjera i aktivnosti – kazala je Kujović.

Podrška

Kako objašnjava Ministarstvo održivog razvoja i turizma je drugu godinu zaredom u okviru Programa podsticajnih mjera definisalo i mjeru koja je usmjerena na unapređenje ponude i podizanje kvaliteta usluga u seoskim domaćinstvima.

Cilj Programa je poboljšanje i razvoj ponude u ruralnom turizmu; podizanje nivoa kvaliteta usluga u seoskim domaćinstvima; podrška održivosti turizma u tim domaćinstvima i unapređenje njihove konkurentnosti.

– Budžet za ovu mjeru podrške za 2019/20202. iznosio je 50.000 eura, prijavilo se 51 domaćinstvo, sredstva dobilo 31 domaćinstvo u 15 opština. Kroz ovu mjeru podrške podstiču se gazdinstva koja su registrovana i koja održavaju poljoprivrednu proizvodnju i život na selu. To su stalni stanovnici sela kojima treba omogućiti da dalje razvijaju svoja domaćinstva kao mjesta novih turističkih iskustava – kazala je naša sagovornica.

Kako ističe Kujović, donošenje Programa razvoja ruralnog turizma je najvažnije sredstvo promocije i umnogome olakšava razvoj i promovisanje u narednom periodu.

– Zatim,finansijske mjere podrške MORT-a, namijenjene registrovanim seoskim domaćinstvima su efikasno sredstvo za opšte promovisanje i podsticanje novih inicijativa i ideja u ruralnom turizmu. Nacionalna turistička organizacija je u okviru svojih mnogobrojnih aktivnosti realizovala značajan broj aktivnosti u cilju promocije ruralnog turizma. Organizovane su studijske grupe novinara i turoperatora koji su, u okviru programa posjete, imali priliku da posjete ruralna područja, kako na sjeveru, tako i u centralnoj i južnoj regiji države. Takav fokus doprinio je promociji, u brojnim stranim časopisima, o tradicionalnim crnogorskim običajima, kulturi, gastronomiji i načinu života u selima. Potvrda progresa u ovom dijelu turističke ponude je i dodjela tradicionalne godišnje nagrade za najbolje u turizmu – WBA. Nagradu za 2019. godinu dobilo je seosko domaćinstvo „Samelova koliba“ Ermine Redžematović, koje se nalazi na Prokletijama – kazala je Kujović.

Urađen je i Mali priručnik za seoska domaćinstva koji nudi korisne savjete i smjernice za razvoj ugostiteljske djelatnosti u seoskim domaćinstvima, sa riječnikom korisnih izraza na četiri svjetska jezika: engleskom, njemačkom, ruskom i francuskom. Može se preuzeti na sajtu Ministarstva održivog razvoja i turizma.

– Takođe, publikovana je i Brošura kojom su obuhvacena sva registrovana seoska domaćinstva. Brošura je prevedena na njemački i engleski jezik i dijeli na sajmovima na kojima učestvuje Nacionalna turistička ogranizacija Crne Gore. Brošura se može preuzeti sa sajta NTO – poručuje Kujović.

Procedura registracije pojednostavljena

Postupak registracije ugostiteljske djelatnosti za seoska domaćinstva je pojednostavljen i predstavlja važan podstrek za uvođenje postojećih biznisa u legalne tokove.

– Zakonom o turizmu i ugostiteljstvu predviđeno je da ugostiteljske usluge u seoskom domaćinstvu može pružati privredno društvo, drugo pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje je upisano u registar poljoprivrednih gazdinstava. Odobrenje za obavljanje djelatnosti izdaje ministarstvo nadležno za poslove turizma. Ostali detalji za pružanje usluga u seoskom domaćinstvu i njihovo registrovanje definisane su Pravilnikom o minimalno tehničkim uslovima, uslovima za kategoriju i načinu kategorizacije objekata u kojima se pružaju usluge u seoskom domaćinstvu. Uredno registrovana djelatnost je preduslov održivog i odgovornog razvoja turizma – kazala je Kujović.

Raznovrsni sadržaji

Kujović naglašava da naša seoska domaćinstva nude raznovrsne sadržaje; posebne ponude odnose se na specifičnosti kraja u kojem se nalaze, raznovrsne atrakcije i aktivnosti u prirodi.

– Izdvajaju se vinarije, proizvođaci maslinovog ulja i sira, domaćinstva koja nude rekreaciju i fizicke aktivnosti, umjetničke programe, zanatske aktivnosti, gastro-sadržaje itd. Važno je napomenuti da se značajan broj njih razvija u pravcu samostalnih atrakcija, dok ostali predstavljaju važan komplementarni sadržaj kupališnom i ski-turizmu. Oba strateška pravca razvoja i rasta su neophodna za Crnu Goru i posebno ruralni prostor, imajući u vidu da je cilj razvoja ruralnog turizma usmjeren ka razvoju diverzifikovane i autentične ruralne turističke ponude Crne Gore koja će stvoriti osnov za poboljšanje životnog standarda stanovništva u ruralnom području i zaustavljanje depopulacije ruralnih područja – kazala je Kujović.