Mikro preduzeća najizloženija negativnim uticajima
Istraživanje sprovedeno u okviru izrade Privremenog izvještaja o ekonomskoj procjeni uticaja COVID-19 na ekonomski sistem Crne Gore pokazalo je da su najizloženija negativnim uticajima COVID-19 bila mikro preduzeća, od kojih je više od pola u potpunosti prekinulo sa radom.
Kako je saopšteno na sjednici Savjeta za konkurentnost, kojom je predsjedavao premijer Duško Marković, velika preduzeća su pokazala značajno veću otpornost na efekte krize, ona su u najvećem procentu (38 odsto) bila u potpunosti operativna, dok je 13 odsto njih u potpunosti prekinulo sa radom.
U dokumentu je navedeno, među ostalim, da je u krizu izazvanu pandemijom koronavirusa Crna Gora ušla sa realnim rastom BDP-a u 2018. od 5,1 odsto i 3,6 odsto u 2019. godini, rastom zaposlenosti na rekordni nivo i sa poboljšanom fiskalnom pozicijom koja uključuje smanjenje fiskalnog deficita sa 4,6 odstoBDP-a u2018. na tri odsto u 2019. godini, nastavkom pozitivnih trendova u bankarskom sektoru, ublaženim eksternim neravnotežana, ali i povećanim javnim dugom, prenosi CdM.
U dokumentu su navedeni podaci o posljedicama krize izazvane pandemijom koronavirusa i o mjerama koje je Vlada preduzela kako bi ublažile posljedice krize po privredu i zaposlene. Na sjednici je rečeno da je sprovedena anketa pokazala da ogromna većina poslodavaca najvažnijom smatra Vladinu mjeru subvencije zarada zaposlenima.
„COVID-19 kriza je nanovo pokazala da očuvanje (srednjoročne) makroekonomske i finansijske stabilnosti predstavlja ključ za unapređenje otpornosti na ekonomske šokove, te da takva stabilnost predstavlja nužan uslov za održavanje visokih nivoa rasta na srednji rok“, navedeno je u dokumentu.
U dokumentu su ponuđene kratkoročne, srednjoročne i dugoročne preporuke koje naglašavaju potrebu razvoja novih, alternativnih scenarija, jer je neizvjesno kako će se epidemija COVID-19 razvijati, najmanje u narednih 12 mjeseci, kako u Crnoj Gori, tako i u Evropi i globalno.
Marković je kazao zaključujući raspravu po ovoj tački dnevnog reda da je država sa dva paketa mjera uradila sve što je moguće kako bi olakšala privredi i zaposlenima posljedice pandemije.
„Ovo vrijeme traži saglasnost, solidarnost i zajedničku akciju socijalnih partnera. Ne može sve probleme rješavati Vlada sama“, kazao je Marković.
Savjet se upoznao sa Inoviranim trećim predlogom mjera Upravnog odbora Unije poslodavaca Crne Gore za podršku privredi u kojem je navedeno, među ostalim, da je neophodno obezbijediti garancije države od najmanje 70 odsto iznosa kredita privrednim subjektima kojima je bio zabranjen rad shodno privremenim mjerama ili im je značajno smanjen obim poslovanja; da garancije Vlade i Centralne banke (CBCG) za plasmane Investiciono-razvojnog fonda (IRF) i poslovnih banaka, treba određivati srazmjerno tržišnom učešću svake pojedine banke, uz istovremeno ograničenje da tako date garancije ne mogu iznositi više od 40 odsto ukupnog plasmana banke; da Vlada i CBCG unaprijed definišu uslove aranžmana sa IRF – visinu fiksne kamatne stope, grejs perioda od najmanje 12 mjeseci i rok otplate od najmanje 36 mjeseci; da IRF smanji kamatne stope za postojeće zajmove u odnosu na stepen ugroženosti privrednog subjekta; da IRF i poslovne banke obezbijede produžetak moratorijuma na otplatu kreditnih obaveza za privredne subjekte, do normalizacije uslova poslovanja i dr.
U dokumentu je predložen i niz mjera koje podrazumijevaju oslobađanje privrednih subjekata obaveza prema lokalnim samoupravama kao i donošenje posebnog zakona kojim bi bili uređeni radno-pravni odnosi u postojećim okolnostima.
Savjet se upoznao i sa Predlogom Montenegro biznis alijanse za prevazilaženje problema angažovanja neophodne radne snage iz drugih država.
Ova poslovna asocijacija predložila je da poslodavcima bude omogućeno da se obrate Nacionalnom koordinacionom tijelu za zarazne bolesti (NKT) sa zahtjevima za angažman konkretnih osoba iz drugih država, i da NKT omogući dolazak tih lica uz posjedovanje odgovarajućeg dokaza o negativnom testu na koronavirus.
