Postajemo li evropski auto-otpad: Od 100 uvezenih polovnih automobila, 94 su dizelaši
Najrazvijenije države Evrope najavljuju zadnjih godina da će zabraniti vožnju i registraciju automobila koja koriste dizel gorovo, a u posljednje vrijeme stižu najave da će za nekoliko godina zabraniti i automobile na benzin. U posljednjih nekoliko godina mnogi izražavaju bojazan da bi zbog uvoza tih auta Crna Gora i druge zemlje regiona mogle postati “groblja“ polovnih automobila, naročito dizelaša.
Prosječna starost vozila u Crnoj Gori je iznad 16 godina, dok je prosjek na nivou EU 11 godina. Ove godine je prema podacima Uprave carina u Crnu Goru uvezeno 10.773 polovna automobila, a lani 15.699. Gotovo 94 odsto polovnih automobila uvezenih u zadnje dvije godine koriste dizel.
Mašinski fakultet je ovlašćen da sprovodi postupak i vrši ocjenu ispunjenosti uslova pri uvozu polovnih automobila, a profesor ovog fakulteta Radoje Vujadinović koji je i rukovodilac Centra za motore i vozila Mašinskog fakulteta, saopštio je Pobjedi da sva vozila koja se uvoze u Crnu Goru ispunjavaju propisane standarde.
“Obnova voznog parka u Crnoj Gori se vrši dominantno uvozom korišćenih vozila iz zemalja EU, što je posljedica standarda naših građana”, kazao je Vujadinović Pobjedi.
Profesor Vujadinović smatra da je strah da bi Crna Gora mogla postati “groblje“ polovnih automobila, naročito dizelaša neopravdan.
“Studija koja je nedavno rađena za potrebe doskorašnjag ministarstva saobraćaja i pomorstva pokazala je da je prosječna starost vozila u pojedinim opštinama sa sjevera Crne Gore 19 odnosno 20 godina, a vozila koja se mogu uvesti u Crnu Goru su mlađa od tog prosjeka”, rekao je Vujadinović.
On je dodao da je prosječna starost vozila u Crnoj Gori iznad 16 godina, dok je prosjek na nivou EU oko 11 godina.
“Prosječna starost vozila u Grčkoj je gotovo 16 godina, u Bugarskoj i Rumuniji iznad 16 godina, a u Litvaniji blizu 17 godina. Dakle, radi se o članicama EU ali državama sa nešto nižim životnim standardom građana u odnosu na ostale članice”, naveo je Vujadinović.
Iz Uprave carina je Pobjedi saopšteno da je ove godine, do 9. decembra u Crnu Goru uvezeno 10.773 polovna automobila, od čega su čak 10.056 ili 93,34 odsto bili automobili koji koriste dizel gorivo.
Vrijednost tih polovnih auta je 25,35 miliona eura, a polovni automobili su najviše uvoženi iz Njemačke (2.874), Holandije (2.593), Francuske (1.951), Italije (948), Švajcarske (886).
Ove godine je, kao posljedica korona krize, primjetan drastičan pad uvoza polovnih automobila u odnosu na lani, tako da je ove godine uvezeno 31,4 odsto, odnosno gotovo 5.000 polovnih auta manje nego lani u istom periodu. U istom periodu prošle godine, prema podacima Uprave carina uvezeno je 15.699 polovnih auta, od čega 14.748 ili 93,94 odsto dizelaša.
Vrijednost uvezenih polovnjaka je lani bila 57,08 miliona eura. I lani je dominantan bio uvoz polovnih auta iz pet država: Njemačke (4.336), Holandije (3.131), Francuske (2.974), Italije (1.695) i Švajcarke (1.178). Iz Uprave carina su precizirali da su u ovim podacima osim putničkih automobila uzeti u obzir i teretni automobili nosivosti do pet tona i do 2.500 (2.800) cm3.
Profesor Vujadinović je naveo da je doskorašnje ministarstvo saobraćaja bilo zaduženo da donosi Pravilnik o uslovima koje mora da ispuni vozilo prilikom uvoza. Prema njegovim riječima ovaj resor je blagovremeno pooštravao ove uslove.
“Trenutno su kao ograničenja koja su na snazi Euro 4 norma za polovna vozila i Euro 6 za nova vozila. Sva putnička vozila koja su registrovana u EU nakon 1. januara 2006. godine su morala ispunjavati normu Euro 4, mada su određeni proizvođači automobila uspjeli i par godina prije da proizvedu automobile koji ispunjavaju ovu normu, tako da nije moguće jednoznačno definisati starost vozila koje je moguće uvesti”, pojasnio je Vujadinović.
On tvrdi da sva vozila koja se uvoze u Crnu Goru ispunjavaju propisane standarde.
“Mašinski fakultet je institucija koja je ovlašćena od strane Ministarstva saobraćaja da sprovodi postupak i vrši ocjenu ispunjenosti uslova prema Pravilniku o uslovima koje mora da ispuni vozilo prilikom uvoza. Za svako polovno vozilo koje ispuni propisane uslove izdaje se sertifikat o homologaciji za pojedinačno vozilo i omogućava mu se uvoz u Crnu Goru. Vozila za koja se u postupku ocjene ispunjenosti uslova utvrdi da ispunjavaju niže emisione norme, na primjer Euro 3, dobiju rješenje o trajnom odbijanju, te samim tim se ne mogu uvesti u Crnu Goru”, istakao je Vujadinović.
On smatra da bi se problem izduvne emisije od vozila morao rješavati pooštrenim kontrolama izduvne emisije na redovnim tehničkim pregledima vozila prilikom registracije.
“Posebnu pažnju treba posvetiti kontroli izduvne emisije vozila sa dizel motorima kojih ima oko 74 odsto u voznom parku Crne Gore. Prilikom vršenja tehničkog pregleda treba obratiti pažnju na sisteme za naknadni tretman izduvnih gasova (filteri, katalizatori, EGR, SCR sistema i dr.) koji su ugrađeni u vozilima da, u što je moguće većoj mjeri, neutrališu emisiju toksičnih komponenti u vazduh, odnosno te komponente doprinose ispunjavanju prethodno navedenih Euro normi”, kazao je Vujadinović.
