Crnogorske javne finansije u minusu skoro pola milijarde eura
Javne finansije su u 2020. godini, kako prenosi Dan, zabilježile deficit od 461 milion eura, što je za 130 miliona više u odnosu na planirani, pokazuju podaci Ministarstva finansija i socijalnog staranja. Od tog iznosa minus države je iznosio 422,6 miliona eura, dok je minus opština bio 38,5 miliona eura.
“Pandemija virusa Kovid-19 i njen uticaj na ekonomske tokove, u najvećoj mjeri, opredijelila je kretanje javnih finansija u 2020. godini. Značajan pad javnih prihoda uzrokovan padom ekonomske aktivnosti i pritisak na potrošnju usljed potrebe dodatnog finansiranja zdravstvenog sistema, kao i sprovođenje socio-ekonomskih mjera pomoći građanima i privredi, rezultirali su rastom deficita javne potrošnje na najveći nivo od sticanja nezavisnosti. Veliki ekonomski šok, u dobroj mjeri amortizovan je korišćenjem depozita prenesenih iz prethodne godine i dodatnim zaduženjem pod povoljnim uslovima, čime je održana likvidnost budžeta i u uslovima znatnog pada naplate javnih prihoda, čime se obezbijedilo redovno servisiranje budžetskih obaveza”, piše u dokumentu Analiza konsolidovane javne potrošnje za 2020. godinu.
Prema podacima Ministarstva finansija i socijalnog staranja, na čijem čelu je Milojko Spajić, koji je 4. decembra naslijedio Darka Radunovića, javni prihodi lani su iznosili 1,869 milijardi eura ili 43,7 odsto procijenjenog bruto domaćeg proizvoda (BDP) od 4,279 milijardi i u odnosu na planirane manji su za 69,4 miliona eura, dok je u odnosu na 2019. godinu naplata prihoda manja za 282,2 miliona eura ili 13,1 odsto kao posledica znatnog smanjenja ekonomske aktivnosti uzrokovane pandemijom.
“Javna potrošnja u 2020. godini iznosila je 2,33 milijarde eura ili 54,5 odsto BDP-a, i veća je za 60,6 miliona ili 2,7 odsto u odnosu na planiranu, dok je u odnosu na prethodnu godinu veća za 106,6 miliona eura ili 4,8 odsto, prvenstveno usljed sprovođenja tri paketa socio-ekonomskih mjera usmjerenih na suzbijanje negativnih efekata pandemije po građane i privredu. Polazeći od kretanja prihoda i rashoda, u 2020. godini ostvaren je deficit javnih finansija u iznosu od 461 milion ili 10,8 odsto BDP-a, što je za 130 miliona ili 39,3 odsto više u odnosu na planirani”, piše u analizi.
Kada je u pitanju budžet države, izvorni prihodi su iznosili 1,639 milijardi i bili su za 65,8 miliona manji u odnosu na planirane, odnosno 246 miliona ili 13,1 odsto manje u odnosu na 2019. godinu.
“Zabilježeni pad prihoda uzrokovan je, u najvećoj mjeri, padom ostvarenog turističkog prometa, te je najveće negativno odstupanje u odnosu na planirano zabilježeno kod: poreza na dodatu vrijednost u iznosu od 86 miliona eura ili 14 odsto, i akciza u iznosu od 16 miliona eura i li 7,2 odsto. U odnosu na 2019. godinu pomenute kategorije prihoda bilježe značajan pad u iznosu od 165,9 miliona eura ili 23,9 odsto, odnosno 30,1 milion eura ili 12,8 odsto kao posljedica smanjene ekonomske aktivnosti uzrokovane pandemijom virusa korona”, naveli su iz MF-a.
Izdaci budžeta u 2020. godini iznosili su 2,061 milijardu ili 48,2 odsto BDP-a, što je u odnosu na isti period prethodne godine više za 33,2 miliona eura ili 1,6 odsto, dok je u odnosu na planirane više za 20,9 miliona eura ili jedan odsto.
U odnosu na 2019. godinu, najveći rast zabilježen je kod kategorije rezerve u iznosu od 92,1 milion eura ili četiri puta i to kao rezultat sprovođenja paketa mjera pomoći privredi i građanima.
Zbog subvencija veći prihodi od poreza na plate
Prihodi po osnovu poreza i doprinosa na zarade u 2020. godini veći su za 44,2 miliona eura ili 7,3 odsto u odnosu na planirane rebalansom budžeta i pored projektovanog pada zaposlenosti od 5,5 odsto, što je rezultat subvencionisanja zarada za zaposlene u privrednim granama posebno pogođenim mjerama za ograničavanje obavljanja djelatnosti u okviru drugog i trećeg paketa ekonomskih mjera.
“U poređenju sa 2019. godinom, porezi i doprinosi na zarade bilježe pad u iznosu od 21,9 miliona eura ili 3,3 odsto prvenstveno ueljed pada prihoda od doprinosa za zdravstveno osiguranje (kao rezultat smanjenja stope za 2 p.p. od jula 2019. godine), kao i usljed odlaganja naplate prihoda po ovom osnovu, kao jedne od mjera Vlade usmjerene prevashodno na očuvanje radnih mjesta u uslovima otežanog poslovanja uzrokovanog pandemijom”, pojasnili su iz MF-a.
Izvorni prihodi budžeta jedinica lokalne samouprave u 2020. godini iznose 230,2 miliona i manji su u odnosu na ostvarenje u 2019. godini za 36,2 miliona, dok su u odnosu na planirane manji za 3,5 miliona.
Lokalni prihodi su, između osgalog, znatno smanjeni usljed predloženog seta mjera za ublažavanje negativnih uticaja pandemije, kazali su iz MF-a.
“Izdaci budžeta lokalne samouprave u 2020. godini iznose 268,6 miliona, što je za 73,3 miliona više u odnosu na 2019. godinu. U odnosu na plan, izdaci su veći za 39,8 miliona, prvenstveno zbog većeg izdvajanja za kapitalni budžet”, precizirano je u analizi.
