Gašenje KAP-a: Da li ćemo ostati bez 20% ionako mizernog crnogorskog izvoza?
Postrojenja Kombinata aluminijuma Podgorica danas bi trebalo postepeno da se isključuju iz proizvodnje, a proces bi trebalo da traje do kraja godine.
Kompanija Uniprom, čiji je vlasnik i izvršni direktor Veselin Pejović, najavila je početkom mjeseca ovakav scenario, jer nijesu uspjeli da nađu zajedničko rješenje sa Elektroprivredom Crne Gore oko cijene struje koja bi važila od početka naredne godine.
Uniprom je 2014. godine kupio zemljište od KAP-a, koji je tada bio u stečaju, podsjećaju Dnevne i dodaju da su, prema navodima sadašnjeg vlasnika, u povećanje proizvodnih kapaciteta, popravku opreme i modernizaciju investirali su više od 20 miliona eura.
Vrtoglavo poskupljenje struje proteklih pola godine i završetak perioda u kome KAP kod EPCG ima ugovorenu cijenu struje od 45 eura za MWh rezultiralo je najavom gašenja najvećeg proizvodnog pogona u Crnoj Gori.
Kako bi dobili nižu cijenu struje, vlasnik Uniproma je tražio da dobijaju „struju iz domaćih izvora koja je jeftinija, umjesto uvozne, koja košta više od 200 eura“.
Pošto je EPCG odbila da na još pet godina produži dosadašnju ugovorenu cijenu i zatražila najmanje 120 eura za MWh, Pejović je za danas najavio početak gašenja KAP-a.
Uz to, proteklog vikenda je ponudio EPCG da na godinu preuzme proizvodne pogone bez ikakve nadoknade.
No, odgovoreno je da „pismo namjere nema pravne elemente ponude“, te da ne mogu preuzeti KAP jer „EPCG nije registrovan za proizvodnju aluminijuma“.
Podsjećamo, kad je proizvodnja u pitanju, situacija je vrlo loša u poljoprivrednom sektoru, u kome su mnogi stočari bili prinuđeni da rasprodaju farme zbog neizdrživo visokih troškova.
Saobraćaj se takođe teško oporavlja od krize izazvane korona virusom, jer je istovremeno u stečaj poslat Montenegro Airlines, te osnovana nova državna avio-kompanija ToMontenegro.
U slučaju da zaista dođe do potpunog gašenja KAP-a – najvećeg proizvođača i izvoznika u Crnoj Gori – cijeli ekonomski sistem mogao bi da se uruši zbog neodrživosti, i to već na kratak rok.
U proteklih pet godina, aluminijum i njegove legure koje u Crnoj Gori praktično u cjelini proizvodi Kombinat aluminijuma Podgorica činile su između 15 i 19 odsto ukupnog izvoza na državnom nivou, pokazuju podaci Uprave za statistiku – Monstat.
Od 2016. do 2020. godine, vrijednost poluproizvoda i proizvoda od ovog metala koji je prodat u inostranstvu iznosio je prve godine 62,46 miliona, zatim 71,8 miliona, pa 73,87 miliona i 63,17 miliona u 2019. godini. Čak je tokom prošle krizne godine, kada je i transport bio zaustavljen u jednom dijelu godine, izvoz dostigao 56,16 miliona eura. U istom periodu, udio vrijednosti aluminijuma u ukupnom izvozu bio je 19,17 odsto, zatim 19,33, pa 18,46 i 15,2 odsto, te 15,34 odsto vrijednosti robe prodate u inostranstvu.
Najveći uvoznik crnogorskog aluminijuma i njegovih legura je Mađarska, i to prevashodno u formi poluproizvoda. Od 2016. do 2019. godine, vrijednost koja je izvezena u tu zemlju kretala se između 31,56 i 44,77 miliona eura, dok je prošle godine iznosila 22,2 miliona eura. To znači da svake godine više od polovine prodaje u stranim državama odlazi u tu državu Evropske unije.
Na listi država koje imaju veći uvoz crnogorskih proizvoda i poluproizvoda od aluminijuma i njegovih legura, svake godine se nalaze zemlje regiona Albanija, Bosna i Hercegovina, Srbija i Slovenija.
Među većim redovnim uvoznicima ove robe su i Bugarska, Grčka, Italija, Češka Republika, Turska i Rumunija.
