Crnogorske banke duplirale profit na više od 66 miliona eura; CBCG: Oprezno sa idejom jednokratnog poreza
Crnogorske poslovne banke u prvoj polovini godine ostvarile su zbirno 66,4 miliona eura, što je čak 112 odsto više nego u istom periodu prošle godine, pokazuju podaci Centralne banke Crne Gore (CBCG) dostavljeni portalu Investitor.me.
Poslovni rezultat bankarskog sektora je u sličnim procentima veći i u odnosu na svih prethodnih 5 godina, a posebno u odnosu na 2020. kada je zbog posljedica pandemije koronavirusa uveden moratorijum na otplatu kredita. U periodu od januara do juna 2020, crnogorske banke su ostvarile tek 16,10 miliona ukupne dobiti, pa ta godina i ne može biti uporediva s ostalim.
NASTAVAK TEKSTA ISPOD GRAFIKE
I evropske banke prethodnih godina bilježe ogromne dobitke, pa vlade pojedinih zemalja razmatraju dodatno, jednokratno oporezivanje finansijskog sektora. Najdalje je trenutno u tome otišla Italija – tamošnja vlada pod vođstvom konzervativne Đorđe Meloni, uvela je jednokratni godišnji porez od 40 odsto na neto kamatnu maržu banaka, koja predstavlja razliku između kamata na kredite i depozite i izvor je zarade banaka. Procjenjuje da će tim porezom prikupiti nešto manje od tri milijarde eura.
Dok čekamo odgovore crnogorskog ministarstva finansija na ovu temu, dobili smo komentare iz Centralne banke Crne Gore, u kojoj pozivaju na oprez prilikom razmatranja i donošenja slične odluke.
Iz CBCG su portalu Investitor kazali da odluka o eventualnom uvođenju dodatnog oporezivanja profita banaka treba da bude zasnovana na sveobuhvatnoj analizi uticaja oporezivanja na poslovanje i adekvatnost kapitala banaka u dužem roku, u kontekstu izloženosti njihovog poslovanja mnogobrojnim rizicima.
Riječ je, kako su dodali, o rizicima koji proizilaze iz makroekonomskog i geopolitičkog okruženja, a sve više i usljed klimatskih promjena koje utiču na održivost poslovanja i na finansijski sistem.
“Takođe, potreban je oprezan pristup, kako ne bi bile uvedene mjere koje bi derogirale investicioni ambijent, destimulisale priliv novih stranih direktnih investicija usljed neizvijesnosti regulatornog ambijenta ili dovele do povlačenja nekog od postojećih investitora”, istakli su iz CBCG.
Odlučuju vlade a ne centralne banke
Centralna banka Crne Gore prati i analizira makroekonomska i finansijska kretanja, kako u Evropskoj uniji tako i u eurozoni, koristeći različite kanale komunikacije i relevantne izvore informacija, naveli su.
“Kada je u pitanju uvođenje instrumenta posebnog poreza od 40% na ekstraprofit banaka, odnosno na neto kamatnu maržu banaka u Italiji, skrećemo pažnju da je riječ o mjeri Vlade Italije, a ne Centralne banke Italije ili Evropske centralne banke (ECB) koja kreira jedinstvenu monetarnu politiku za sve članice eurozone. Očigledno je da je kontinuirana politika visokih aktivnih i niskih pasivnih kamatnih stopa banaka, uz prebacivanje i ostalih regulatornih troškova na teret klijenata, dovela do intervencije države, motivisane realizacijom ciljeva socijalne politike”, istakli su iz CBCG.
Kako su banke uspjele da enormno povećaju dobit
Na pitanje da li se ogroman rast dobiti bankarskog sektora može smatrati ekstraprofitom za koji je u kriznom periodu opravdano dodatno oporezovati, u CBCG navode da dobar finansijski rezultat koji banke ostvaruju u polugodišnjem periodu, naročito u tekućoj godini, nije samo posljedica povećanja neto prihoda od kamata, naknada i provizija koje su rezultat njihovih poslovnih politika i poslovnih strategija, već i dobiti ostvarene po osnovu poslovanja sa finansijskim instrumentima, dobitaka od kursnih razlika i ostalih prihoda od poslovanja.
“Takođe, u odnosu na prošlogodišnji uporedni period, prihodonosna aktiva banaka u odnosu na ukupnu aktivu raste za 3,7 procentnih poena, dok se udio opštih troškova u odnosu na osnovni prihod smanjuje za 9,2 procentnih poena.
Depozitni potencijal banaka raste po većoj stopi u odnosu na kredite. Godišnji rast ukupnih depozita iznosi 18,07%, dok krediti i potraživanja rastu za 12,62% u odnosu na jun prethodne godine. Konstantni rast depozita je odraz stabilnosti bankarskog sistema i povjerenja klijenata, kako privrede tako i građana. Ključni razlog smanjenja novih zaduženja je povećanje kamatnih stopa u bankama, kao i pooštreni uslovi odobravanja kredita, vezano za kreditna obezbjeđenja. Ovaj trend se očekuje i u narednom periodu, posebno imajući u vidu nagovještaje daljih povećanja referentne kamatne stope u bliskoj budućnosti od strane Evropske centralne banke, što se reflektuje i na naše tržište”, precizirali su iz CBCG.
S druge strane, povećanje neizvjesnosti usljed geopolitičkih tenzija i pogoršanja opšte ekonomske situacije na međunarodnom planu, uslovilo je pogoršanje percepcije rizika u Crnoj Gori i posljedično uticalo na rast cijene novca, odnosno kamatne stope na tržištu.
“Oprezan i konzervativan pristup kreditnom riziku od strane banaka, dominantnom na crnogorskom bankarskom tržištu, svakako utiče na povećanje jaza između depozita i kredita u postojećim okolnostima”, naveli su iz CBCG.
Investitor
