Firme će morati ponovo da se registruju

Vlada planira da sredi bazu podataka o svim firmama koje posluju u državi jer je to potrebno da bi se crnogorski registar sa tim podacima povezao sa registrima u Evropskoj uniji (EU), ali i da bi se na jednom mjestu mogla završiti sva procedura za otvaranje firme što u praksi sada nije tako, pa se radi dupli posao po istom osnovu.

Baze podataka se moraju srediti i zbog toga što sada ima dosta firmi koje nijesu aktivne pa podaci koji su potrebni privatnom i javnom sektoru i EU nijesu vjerodostojni. Zaključak je i da je potrebno uraditi ponovo preregistraciju svih preduzeća.

To je navedeno u Nacrtu fiskalne strategije koja se nalazi na javnom raspravi koja je za period od ove do kraja 2027. godine. Nijesu navedeni rokovi u kome će se registri objediniti.

Početni korak u ovome biće spajanje Centralnog registra poreskih obveznika i osiguranika (CROO) i registara koje vodi Uprava za statistiku – Monstat sa Centralnim registrom privrednih subjekata (CRPS) u Agenciju za registre koja bi dodjeljivala firmama matični broj (PIB). Sada se do PIB-a dolazi tako što ga daje CRPS i Monstat.

“Baza podataka preduzeća u poslovnom registru treba da bude spremna da se ubuduće poveže sa poslovnim registrima država članica EU. Sređivanje baze CRPS, imajući u vidu trenutni status baze podataka i značajan broj u praksi neaktivnih preduzeća u CRPS-u, na osnovu uporednih iskustva zemalja iz okruženja, dolazi se do zaključka da bi bilo vrlo korisno odraditi preregistraciju svih privrednih subjekata i na taj način obezbijediti ažurnu bazu, koja je preduslov za sve vrste ozbiljnih analitika za potrebe privatnog i javnog sektora. Isti problem su imale zemlje iz okruženja Srbija, Sjeverna Makedonija, Slovenija…”, piše u Nacrtu fiskalne strategije.

Pojašnjeno je da je u slučaju crnogorskog registra neophodno pokrenuti proces usklađivanja svih privrednih subjekata na osnovu zakonom propisane procedure koja bi omogućila da u narednom periodu dobije registar čijim podacima će se vjerovati i koje će koristiti sve zainteresovane strane (privatni sektor, javni sektor, EU itd.).

“Ovaj proces treba da omogući da u CRPS postoji podjela na aktivne i neaktivne/ažurne i neažurne privredne subjekte. Na taj način istovremeno će se postići usklađenost sa EU Direktivom, u ovom dijelu”, piše u nacrtu Fisklane strategije.

Pojašnjeno je da formiranje Agencije za registre zahtijeva i stvaranje preduslova, kako u dijelu izmjena zakonskih propisa, objedinjavanja registracije svih firmi na jednom mjestu, odnosno registraciju u Državnom registru/Agenciji u dijelu dodjeljivanja matičnih brojeva i statističkih podataka: oblik organizovanja, oblik svojine, šifra djelatnosti.

“Dodjeljivanje matičnih brojeva/PIB-ova za pravna lica se sada vrši na dva mjesta u Poreskoj upravi – CRPS i MONSTAT-u. Rješenjem o registraciji privrednom subjektu, odnosno poreskom obvezniku se automatski, odnosno istovremeno dodjeljuje registarski broj i poreski identifikacioni broj (PIB). PIB se označava u numeričkom obliku i on je kod pravnih lica (osmocifreni broj) preuzeti matični broj dodijeljen od CRPS, odnosno Uprave za statistiku Crne Gore – MONSTAT (ostala pravna lica koja nemaju obavezu registracije kod CRPS), dok je kod fizičkih lica (trinaestocifreni broj) preuzeti jedinstveni matični broj (JMB) dodijeljen od Centralnog registra stanovništva (MUP-a). Osnovna svrha registracije je da se dodjeljivanjem PIB-a koriste poreski obveznik, poreski organ i svi posrednici u poreskim događajima, tako što se PIB unosi na sva dokumenta i postaje osnovna veza u svim transakcijama poreskog obveznika”, piše u dokumentu.

Ministarstvo finansija je obrazovalo međuresorsku radnu grupu za pripremu Analize regulatornog okvira za razvrstavanje organizacija koje ne obavljaju privrednu djelatnost. U pripremi Analize učestvuju sva referentna ministarstva, resorne uprave, kao i predstavnici Vlade Crne Gore i Sekretarijat savjeta za konkurentnost u skladu sa svojim nadležnostima.

“Nakon pripremljene Analize stvoriće se preduslovi za dodjeljivanje matičnih brojeva/PIB-ova za pravna lica na jednom mjestu. Centralni registar obveznika i osiguranika (CROO) se fizički nalazi u sklopu CRPS-a zbog postupka objedinjenje registracije. Zbog odvojenih baza podataka, gotovo rješenje iz CRPS-a, službenici odnose dva puta dnevno CROO-u, kako bi podnosilac dobio rješenje o registraciji, PIB-u i PDV broj (ukoliko je to tražio u zahtjevu registraciju PDV) u roku od tri radna dana kako je zakonom propisano, na jednom mjestu”, navodi se u Nacrtu Fisklane strategije.

Jedinstvena prijava za registraciju poreskog obveznika “JPR” obrasca, koja se podnosi CROO-u, sadrži u velikoj mjeri podatke koji se, kako se navodi, preklapaju se sa sadržinom registracione prijave koja se podnosi prilikom registracije firme – Jedinstvenom registracionom prijavom “JRP”, te podacima iz samog rješenja o registraciji. Tako se podnošenjem JPR obrasca unose u CROO i podaci koji se već nalaze u CRPS.

“Registar CRPS/Agencije, treba da bude unificirani, integrisani, jedinstven registar, sa svim načelima i atributima, koji obuhvata u sebi sve što je trenutno dio CRPS i CROO registara, ali takođe i sva potrebna proširenja i unaprjeđenja bez obzira na trenutnu i buduću zakonsku regulativu i nadležnosti koje ona propisuje. U tom smislu registar je jedini izvor svih informacija o poreskim obveznicima, osiguranicima, pravnim licima, preduzetnicima, fizičkim licima sa svim njihovim specijalizacijama, ulogama i atributima, identifikatorima, vrstama i kategorijama, statusima i slično u sadašnjosti i prošlosti. Kao takav mora biti na raspolaganju ostalim komponentama sistema bilo pojedinačno i na upit ili kod masovne obrade”, zaključuje se u dokumentu.

Sređivanje baze CRPS, imajući u vidu trenutni status baze podataka i značajan broj u praksi neaktivnih preduzeća, na osnovu uporednih iskustva zemalja iz okruženja, dolazi se do zaključka da bi bilo vrlo korisno odraditi preregistraciju svih privrednih subjekata i na taj način obezbijediti ažurnu bazu. Dodaje se da većina zemalja u EU su zemlje koje imaju samostalne agencije, a imaju ih države iz okruženja Srbija, Makedonija, Slovenija…

Strancima prvo JMB pa registracija u svim organima

Vlada je planira da uradi i registraciju strana po osnovu jedinstvenog matičnog borja (JMB)

“Ovo bi zahtijevalo izmjene Zakona o strancima u dijelu da stranac prvo u MUP-u dobije JMB/ID broj i da sa tim brojem bude registrovan u svim organima u Crnojj Gori”, pojašnjeno je u nacrtu Fisklane strategije.

Navodi se da je sada stranac je obavezan da dođe tri puta u Crnu Goru radi otvaranja firme i to u slučaju, da angažuje agenciju ili advokata koja će mu pružiti svu pravnu i administrativnu pomoć.

“Prvi put, da potpiše dokumenta za otvaranje firme. Drugi put, da nakon registracije firme (rok za registraciju je tri radna dana) lično preda dokumenta MUP-u za dobijanje dozvole za boravak i rad. Treći put, da lično preuzme od MUP-a dozvolu za boravak i rad, posle 20 dana od predaje dokumentacije. U idealnom slučaju, ovo zahtijeva najmanje 30 dana da neprekidno boravi u Crnoj Gori ili da tri puta dolazi i odlazi iz Crne Gore u roku od 30 dana. Ostale obaveze su dobijanje računa kod banke (obavezno lično prisustvo), prijava direktora i društva Poreskoj upravi i dobijanje odobrenja za rad za pojedine djelatnosti (ove obaveze mogu da se obave i putem punomoćnika)”, navodi se u Nacrtu fiskalne strategije.

Ukazano je da je pasoš obavezan dokument za identifikaciju stranca prilikom registracije firme kod CRPS.

“Ako je stranac izvršni direktor firme obavezan je da traži i dobije dozvolu za boravak i rad kod MUP-a. Za dobijanje dozvole za boravak i rad potrebno je 10-ak dokumenata, između ostalog i nostrifikacija diplome”, navodi se u dokumentu.