Evropska tehnološka scena u ekspanziji: Jednorozi pred novim izazovima
Broj javnih ponuda (IPO) evropskih tehnoloških kompanija očekuje se da će rasti u narednim godinama, kako raste i broj privatnih startapa, tzv. jednoroga, čija je vrijednost veća od milijardu dolara. Prema riječima Clifa Marriotta iz Goldman Sachs Global Banking & Markets, ulaganja u vještačku inteligenciju (AI) naglo rastu, dok se sve više investira i u oblasti sajber bezbjednosti.
“Evropski tehnološki sektor je doživio ogroman razvoj u posljednjih deset godina,” izjavio je Marriott, suosnivač grupe za Tehnologiju, Medije i Telekomunikacije (TMT) u regiji EMEA, nakon 10. godišnjeg Simpozijuma o Disruptivnim Tehnologijama u Londonu.
Od početka ovog događaja 2016. godine, na njemu je predstavljeno oko 550 kompanija, uključujući dvije trećine svih evropskih jednoroga.
Prema izvještaju Atomica iz 2024. godine, u evropski tehnološki sektor je u posljednjih deset godina investirano više od 425 milijardi dolara, dok je u prethodnoj deceniji ta cifra iznosila svega 45 milijardi dolara. Broj tehnoloških jednoroga porastao je na oko 350, dok ih je prije deset godina bilo manje od 20. Takođe, broj startapa u ranoj fazi i fazi rasta uvećan je čak pet puta.
Očekivanja za 2025: Godina preokreta za tehnološke IPO-e
Marriott smatra da će 2025. godina biti prelomna za tehnološke IPO-e na globalnom nivou. Očekuje se da će broj javnih ponuda biti znatno veći nego prethodnih godina, približavajući se prosječnom godišnjem broju od 30 IPO-a, koji je bio standard prije pandemije. Takođe, spajanja i akvizicije u tehnološkom sektoru porasli su za oko 25% u 2024. godini, u poređenju sa prethodnom godinom, a taj trend se nastavlja.
Iako se u nekim slučajevima odlaže izlazak privatnih kompanija na berzu, očekuje se da će sve veći broj od 350 evropskih jednoroga postati javne kompanije u narednih pet godina. “Dok će neke kompanije samostalno izaći na berzu, druge će morati da se spoje ili budu preuzete kako bi pristupile javnim tržištima,” dodaje Marriott.
Kako se razvija evropski tehnološki ekosistem
Primjer Taaveta Hinrikusa, suosnivača fintech kompanije Wise, pokazuje kako se evropski tehnološki sektor razvija.
Hinrikus je bio prvi zaposleni u kompaniji Skype, prije nego što je osnovao Wise, koji je 2021. godine postao prva evropska direktna berzanska kotacija. Kasnije je postao suosnivač fonda Plural, koji ulaže u evropske tehnološke startape. Prema Niklasu Zennströmu, osnivaču Skypea i izvršnom direktoru Atomica, više od 900 novih kompanija osnovali su bivši radnici Skypea.
Ovaj primjer pokazuje kako se razvija mreža serijskih preduzetnika u Evropi. “To je razlog zašto sam veoma optimističan kada je u pitanju budućnost evropskog tehnološkog sektora,” kaže Marriott. “Vidimo sve više osnivača koji ponovo ulažu u ekosistem.”
Da li je AI precijenjen?
S napretkom AI tehnologije, investitori pokušavaju da identifikuju najperspektivnije oblasti za ulaganje. Milijarde dolara se ulažu u razvoj novih modela generativne inteligencije, čipova koji ih pokreću, kao i aplikacija i proizvoda baziranih na ovoj tehnologiji.
Tokom Simpozijuma, vodila se rasprava o tome gdje AI vodi i gdje će se stvoriti najveća vrijednost. Marriott ističe da oko 14% poslova u SAD-u spada u finansijske, osiguravajuće i profesionalne tehničke usluge, koje bi mogle imati velike koristi od AI alata za povećanje produktivnosti.
Iako postoji sve veća pažnja na povrat investicija u AI, većina učesnika Simpozijuma smatra da je AI i dalje potcijenjen. Na anketi sprovedenoj tokom događaja, 62% ispitanika je reklo da je AI potcijenjen, što je porast u odnosu na 58% iz 2024. godine.
“Što više analiziramo sposobnosti, primjene i efikasnosti koje AI donosi, to više benefita uočavamo,” naglašava Marriott.
AI je bio dominantan odgovor kada su učesnici anketirani o tehnologiji koja ih najviše uzbuđuje. Međutim, zabilježen je i povećan interes za sajber bezbjednost, što dolazi u trenutku kada evropske vlade izdvajaju sve više sredstava za odbranu, uključujući elektronsku sigurnost.
Više ulaganja u tehnologiju odbrane
“Postoji velika prilika za razvoj preduzetništva u sektoru odbrambene tehnologije,” kaže Marriott. “To ima implikacije na budžetiranje za odbranu, ali i na razvoj AI, suverenitet AI tehnologije i globalnu trku u AI industriji. Ne bih bio iznenađen da vidimo značajno povećanje potrošnje kompanija i vlada u cilju ubrzanja inovacija u ovim oblastima u Evropi.”
Naslovna fotografija: Studio Republic, Unsplash
