EBRD brine zbog kineskih investicija na Balkanu
Kineske investicije u infrastrukturu na Balkanu koriste Kini, jer ona tako lakše prodire na tržišta Sjeverozapadne Europe, a koriste i Balkan kao dopuna za trgovinu s EU, ocjenjuje Frankfurter Allgemeine Zeitung a prenosi Deutsche Welle.
„Kina prodire na Balkan – gdje strateški investira u luke, puteve i željezničke veze. Hoće li se ekonomska zavisnost od Pekinga pretvoriti i u političku?“ – pitanje je kojim novinar FAZ-a Michael Martens počinje svoj tekst „Kao niz bisera“.
Tu on objašnjava kako je 1. oktobra 2009. godine, tri dana pred poraz bivšeg grčkog premijera Kostasa Karamanlisa na izborima, stupio na snagu jedan važan ugovor: kineski lučki gigant COSCO je dobio koncesije na upravljanje pirejskom lukom i to na 35 godina.
„Tada je rečeno da je najvažnija grčka luka trebalo da postane jedan od glavnih punktova za istovar i dalju distribuciju kineske uvozne robe u Evropu. Osam godina kasnije, može se reći: ta kineska investicija spada u mali broj uspješnih priča koje su se u grčkoj ekonomiji odigrale posljednjih godina. Od 2009. naovamo nije bilo luke koja je brže ekspandirala od Pireja“.
Pirej je tada, prije osam godina, bio jedna od dvadeset najvećih luka u Evropi, a sada je jedna od deset najvećih, dok će sljedeće godine vjerovatno biti jedna od 30 najvećih na svijetu, a za nekoliko godina bi mogao postati i jedna od najvećih pet u Evropi.
„A Kinezi i dalje investiraju. U avgustu 2016. je COSCO Hellas, grčka kompanija iz sastava multikoncerna čije je sjedište u Hong Kongu, za 280 miliona eura kupila većinski udio u bivšoj državnoj luci Pireus port authority i obavezala se da će narednih godina investirati još 300 miliona eura. COSCO Hellas je najavio da se interesuje i za druge grčke luke, prije svega za Aleksandrupoli na sjeveroistoku Grčke, na granici sa Turskom. Uz to su Kinezi investirali i u novi terminal za putničku plovidbu da bi od Pireja napravili čvorište turizma između Kine i Jugoistočne Evrope. Uskoro bi i direktni letovi između Pekinga i Atine trebalo da dovedu prve kineske turiste kojima će Pirej biti polazna tačka za krstarenja Sredozemnim morem. Na međunarodnom sajmu u Solunu, najvećem u Grčkoj, Kina je ove godine počasni gost.“
Jedan njemački stručnjak za ekonomiju koji živi u Atini je, po nalogu Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), sastavio studiju o kineskom prodoru u Jugoistočnu Evropu. Michael Martens navodi njegove riječi da „postaje sve jasnije da je ulazak u pirejsku luku značio da je tamo bačeno sidro i da je to za sobom povuklo dopunske investicije u čitavoj Evropi.“
„I zaista, ređaju se na Balkanu, od juga prema sjeveru, strateške kineske investicije u infrastrukturu – kao niska bisera. Grčka je pri tome samo kapija mosta (…) a i kineski premijer Li Keqiang je tu zemlju prilikom posjete Ateni 2014. Nazvao ’Vratima Evrope’.
Investicije njegove zemlje pokazuju da se tu ne radi samo o floskulama. Ali, tu se ne radi samo o Grčkoj. Balkanski put svile je ime koridora od kineskih investicija koji počinje u Ateni i vodi prema sjeveru u pravcu Srednje Evrope.
Centralnu ulogu u tome ima COSCO koji je, osim u Pireju, investirao i u lučku infrastrukturu u Albaniji i Crnoj Gori“.
„Na Balkanu je, pored Grčke, Srbija druga po značaju zemlja za kineske investicije. Kineski predsednik Xi Jinping je prilikom trodnevne posjete Beogradu u junu prošle godine naglasio značaj te zemlje za Kinu, a i u tom slučaju su ljubaznim riječima uslijedila i djela. Ove godine su ukinute vize za putovanja između Srbije i Kine. Kineske kompanije sada pokazuju veliki interes za gradnju ili modernizaciju željezničkih mreža u Srbiji i regionu. Oni koji su se jednom vozili vozom iz Beograda u Solun, dobro znaju da ima mnogo toga da se popravi u željezničkoj infrastrukturi na Balkanu, jer dobri dijelovi pruge se prelaze brzinom malo većom od puževe“.
Autor članka navodi da se u studiji EBRD govori o opasnosti da se ekonomska zavisnost od Kine pretvori i u političku. No, „trgovinske statistike potvrđuju da su za sve zemlje Jugoistočne Evrope EU i njeni neposredni susjedi daleko najvažniji trgovinski partneri.
„Kina je za te države dopuna trgovine sa EU, ali ne i zamjena za nju. No, ona je važan izvor finansija za modernizaciju infrastrukture u regionu. Sa kineskim kreditima, kineske kompanije grade autoputeve, mostove i tunele, proširuju luke i modernizuju elektrane“.
Sve to koristi Kini za transport njenih dobara i usluga – „Kina je otkrila Balkan kao što su to učinile i stotine hiljada migranata 2015. godine – kao najkraću vezu između Azije i bogatog evropskog Sjeverozapada“, piše, između ostalog, Michael Martens za Frankfurter Allgemeine Zeitung.
