Građani i privreda imaju dovoljno novca da se vrati državni dug

U 14 komercijalnih banaka koje trenutno posluju u našoj zemlji početkom marta je, prema podacima Centralne banke CBCG, bilo deponovano 79,4 odsto prošlogodišnjeg odnosno 76,42 odsto ovogodišnjeg procijenjenog bruto društvenog proizvoda BDP.

Poređenja radi, Ministarstvo finansija je na kraju 2018. dalo preliminarni podatak kako je javni dug države dostigao vrijednost 70 odsto BDPa za tu ili barem 67 odsto BDP-a za ovu godinu. Prema istim podacima, BDP za 2018. iznosio je 4,397 milijardi, a u ovoj se očekuje da će biti 4,569 milijardi eura.
Kako je rečeno Vikend novinama iz CBCG, izvještaji koje im poslovne banke dostavljaju na dnevnoj osnovi pokazuju da su ukupni depoziti u finansijskim institucijama 2. marta iznosili oko 3,49 milijardi eura.
“Prema dostavljenim mjesečnim izvještajima o poslovanju banaka, ukupni depoziti u bankarskom sistemu 28. februara 2018. godine iznosili su 3.248,39 miliona eura, dok su na kraju prethodne godine bili 3.459,24 miliona eura. U jednogodišnjem uporednom periodu, ukupni depoziti porasli su za 243,4 miliona eura, odnosno za 7,5 odsto, dok su u odnosu na kraj 2018. porasli za 32,6 miliona eura, odnosno za 0,9 odsto”, pojasnili su iz CBCG.
Nakon uvođenja privremene uprave u Invest banci Montenegro i Atlas banci koje su dio Atlas grupe biznismena Duška Kneževića, 7. decembra prošle godine, čule su se različite ocjene o stabilnosti i budućnosti bankarskog sistema u Crnoj Gori. Najviše pitanja pa i nepoznanica bilo je vezano za povjerenje građana u ovdašnje finansijske institucije.

No, i pored 22,6 miliona eura garantovanih depozita, samo onih do 50.000 eura, na računima IBM u koju je 4. januara uveden stečaj, te privremene obustave plaćanja za klijente Atlas banke koja je i dalje na snazi, iznos novca koji je na računima umjesto u “slamaricama” u kontinuitetu se uvećava.

Iz CBCG su istakli da su na dan uvođenja privremene uprave u IBM i Atlas banku, ukupni depoziti u bankarskom sistemu iznosili 3.419,77 miliona eura. Od tada pa do 2. marta ove godine, od kada datiraju posljednji raspoloživi podaci, ukupni depoziti su porasli za 72,1 milion eura, ili za 2,1 odsto. A to je skoro tri puta veći iznos od ukupno garantovanih depozita iz IBM.

Kneževićeva IBM banka ima 2.729 deponenata, kako pravnih tako i fizičkih lica, sa ulozima do 50.000 eura. Kumulativni iznos njihovih garantovanih depozita na dan uvođenja stečaja, 4. januara, bio je 22,579 miliona eura. Fond za zaštitu depozita (FZD) počeo je 29. januara isplatu ovih sredstava preko filijala Societe Generale banke Montenegro, Hipotekarne i NLB banke.

“Prema najnovijim informacijama kojima raspolažemo, do sada je isplaćeno 63,97 odsto ukupno zagarantovanih depozita. Na osnovu podataka iz samih banaka, više od 40 odsto obeštećenih deponenata ponovo je oročilo novac upravo kod banaka u kojima im je isplaćivan novac”, precizirali su iz CBCG.

Ono što je ne manje bitno je da su se drugi bivši klijenti IBM koji su se odazvali pozivu FZD, odlučili za sličnu opciju.

“I preostali dio depozita dominantno se vraća u sistem njihovim polaganjem na štednju kod ostalih crnogorskih banaka”, istakli su iz CBCG.

Dakle, skoro cjelokupan iznos do sada isplaćenih sredstava, što predstavlja oko 14,445 miliona eura koje su fizička i pravna lica imala deponovano u IBM kao štednju ili na neki drugi način, ponovo se našlo na računima u crnogorskim bankama.

Ovakav podatak ukazuje na to da se građani i dalje odlučuju da novac drže u bankama, bez obzira da li će za njegovo čuvanje dobiti određenu naknadu ili pak platiti da im on bude uvijek dostupan na računima.

Iz CBCG su za Vikend novine kazali da posrednom i neposrednom kontrolom banaka prate i analiziraju sve najveće deponente crnogorskih finansijskih institucija, kao i “kretanje depozitnog potencijala kao primarnog izvora sredstava u bankama”.

Na osnovu mjesečnih izvještaja banaka o 50 najvećih deponenata, na kraju januara ove godine registrovana su 142 građanina koja imaju depozite veće od pola miliona eura.

“Ukupan broj fizičkih lica sa depozitima većim od jednog miliona eura u poslovnim bankama širom Crne Gore iznosi 77. Međutim, ne raspolažemo podacima da li su ti iznosi u stranoj ili domaćoj valuti”, naveli su u CBCG.
Takođe su pojasnili da nemaju podatak o stvarnom broju milionera u Crnoj Gori, ali ni o prosječnoj godišnjoj kamati komercijalnih banaka u Crnoj Gori za štedne uloge, odnosno depozite od milion eura.

“Prosječna ponderisana pasivna efektivna kamatna stopa na depozite u bankarskom sistemu Crne Gore na kraju januara iznosila je 0,54 odsto. Ova stopa varira u zavisnosti od ročnosti i kreće se u rasponu od 0,02 odsto za depozite po viđenju, do 2,39 odsto na depozite sa ročnošću većom od pet godina”, zaključili su u CBCG.