Uključena i Crna Gora: Mađarska privredna ofanziva na region

Vijest da je mađarski Indotek mogući kupac Sberbankovog udjela u Fortenovi još jedna je potvrda privredne ofanzive Mađarske na region, piše Indikator.ba.

Mađarske kompanije pojavljuju se kao akteri M&A poslova (spajanja i akvizicija) širom regiona zapadnog Balkana, što slijedi istovremeni rastući politički interes ove zemlje za ovo geografsko područje, pogotovo s obzirom na dobre odnose koje ona razvija prije svih sa Srbijom, Slovenijom i bosanskohercegovačkim entitetom Republike Srpska.

Vrlo često se kao kupci pojavljuju mađarske kompanije i drugi subjekti bliski premijeru Viktoru Orbanu i vladajućoj partiji Fides.

Sasvim sigurno da bi eventualni ulazak u vlasništvo Fortenova grupe bio najveća mađarska operacija u regionu, jer bi Indotek grupa u većinskom vlasništvu Danijela Jelineka, jednog od najbogatijih Mađara i prijatelja premijera Viktora Orbana, došla do velike imovine i značajnog poslovnog prodora u više područja.

Potencijalno se, u slučaju ove kupoprodaje, za Mercator i Konzum otvaraju mogući putevi saradnje sa francuskim maloprodajnim divom Auchanom, s kojim Indotek pregovara o strateškoj saradnji i vlasničkom povezivanju.

Indotek grupa je i većinski vlasnik fonda Diofa, koji se nedavno pominjao kao potencijalni kupac 43-postotnog udjela u slovenskoj Savi, glavnom slovenskom hotelijeru koji preko Sava Turizma posjeduje oko 3000 hotelskih soba širom Slovenije, a kojeg prodaje američki finansijski fond York.

U posljednjih mjesec-dva dogodilo se nekoliko transkacija mađarskih kompanija u regionu, koji ovu zemlju promovišu među sve značajnijeg stranog ulagača.

Prije nekoliko dana objavljeno je da će mađarska tvrtka za obnovljive izvore energije Lugos Renewables postati vlasnik 70 posto solarne elektrane Trebinje 1 u izgradnji, dok će ostatak kontrolirati Elektroprivreda Republike Srpske (ERS), koja ima 50-godišnju koncesiju na ovaj projekat.

I dok Luka Petrović, direktor Elektroprivrede Republike Srpske, govori kako je “ovo najbolji model na Balkanu („neka se javi svako ko ima bolji“) mnogi tumače da ovom transakcijom Republika Srpska putem svog državnog preduzeća „otplaćuje dug“ Mađarskoj za političku podršku za akcije koje je vodstvo ovog entiteta poduzimalo u proteklom periodu.

Ovu informaciju objavljenu tokom sedmice koja je na izmaku, pratila je vijest iz susjedne Srbije da je mađarska elektroprivreda MVM potpisala ugovor s tamošnjom Maneks grupom, kojim bi mađarska kompanija trebalo da stekne 33,4 posto udjela u preduzećima Enegrotehnika Južna Bačka Novi Sad i Elektromontaža Kraljevo.

Veliki posao u regionu napravila je mađarska kompanija za upravljanje IT Uslugama 4iG koja je preuzela nedavno dva telekoma u Albaniji – One Telecommmunitacions i Albtelecom, a prije toga preuzela je Telenor Crne Gore od nizozemske PPF grupe.

Mađarska je posebno posljednjih godinu-dvije puno investirala u Sloveniji.
U 2021. godini, mađarska banka OTP kupila je mariborsku NKB banku od američkog fonda Apollo, a MOL slovenske benzinske servise od privatnih austrijskih investitora. Obje transakcije ukupno su vrijedile više od 1,3 milijarde eura.

Ovim akvizicijama MOL je sa Inom nakon ljubljanskog Petrola postao drugi dobavljač naftnih derivata u Sloveniji, dok je OTP preuzeo primat u bankarsko-finansijskom sektoru od dominantne Nove Ljubljanske banke (NLB), ali se situacija ponovo obrnula u korist domaćeg zajmodavca nakon što je nedavno kupio lokalnu podružnicu posrnule Sberbank.

Analitičari ocjenuju da su mađarska preduzeća spretno iskoristila povlačenje međunarodnih korporacija u Sloveniji jer su među rijetkima koja imaju velik kapital i interes da toliko investiraju na slovensko tržište, a imaju i ambicije regionalnog širenja.

U Sloveniji su se Mađari sa 460 miliona direktnih stranih investicija u 2020. godini uvrstili među vodeće ulagače, a osim naftnog i finansijskog sektora naročito su bili aktivni u preuzimanju medija (NovaTV24 , Radio City…).
Inače, pomoću kompanija povezanih s vladajućom političkom strankom Fides i različitih fondacija i klinjentlističke mreže Viktor Orban uspostavio je svoje medije i u drugim zemljama u regiji, pa je tako finansirao ili preuzimao medije u Srbiji i Sjevernoj Makedoniji.

Poznat kao ljubitelj fudbala, Viktor Orban je investirao u fudbalske klubove, te je u hrvatski FK Osijek upumpano 15 miliona eura, a u nogometnu akademiju TSC u Bačkoj Palanki u Srbiji 9,5 miliona eura.

Analitičari navode da iza privrednih i drugih akcija Mađarske u zemljama regionu stoji politika premijera Viktora Orbana koja je motivirana namjerom da učvrsti svoj utjecaj u zemljama koje su nekada bile u okviru Velike Mađarske.

To su dijelovi Slovenije, Hrvatske, Srbije, Rumunije i Slovačke i jedan mali dio Ukrajine i one se redovno nalaze na mapi “Velike Mađarske” koju Orban na svakim izborima dijeli na poleđini svojih predizbornih letaka.