Poljska gradi najveće saobraćajno čvorište u Evropi
Dok EU sve više ulaže u obnovu i modernizaciju saobraćajne infrastrukture, Poljska postaje ključna karika u budućoj mreži koja bi mogla redefinisati način na koji se putuje Evropom.
Ambiciozni projekat tzv. Centralne komunikacione luke (CPK), vrijedan 34 milijarde dolara, trebalo bi da postane glavno evropsko saobraćajno čvorište – avio, željeznički i drumski. Riječ je o najvećoj infrastrukturnoj investiciji u istoriji Poljske, piše Tportal a prenosi B92.
Tokom 90-ih godina prošlog vijeka započeta je izgradnja Transevropske saobraćajne mreže (TEN-T), čiji je cilj da poveže čitav kontinent drumskim, željezničkim, vazdušnim i vodenim putem u jedinstven i održiv saobraćajni sistem.
Poljska, sa svojom strateškom pozicijom u srcu Evrope, polako zauzima centralno mjesto tog plana. Evropa bi do sredine naredne decenije mogla dobiti jedno od najsavremenijih i najambicioznijih saobraćajnih čvorišta na svijetu.
Samo četrdesetak kilometara zapadno od Varšave, na do sada uglavnom ruralnom području, gradi se ogromno saobraćajno čvorište – CPK – vrijedno 34 milijarde eura, koje će objediniti avionski, željeznički i drumski saobraćaj.
Riječ je o zahvatu na površini većoj od 2.600 hektara (dvostruko većem od londonskog Hitroua), što ga čini najvećim infrastrukturnim projektom u istoriji Poljske. U prvoj fazi kapacitet će biti preko 40 miliona putnika godišnje, s mogućnošću širenja na čak 100 miliona.
Glavni aerodrom u Poljskoj – Šopen u Varšavi – već sada funkcioniše na granici svojih kapaciteta. Tokom 2023. godine opslužio je rekordnih 21 milion putnika, a iako se planira proširenje na 30 miliona do 2029, postoje ozbiljna ograničenja.
Osim nedostatka fizičkog prostora, aerodrom ima i noćnu zabranu letova, što koči razvoj nacionalne avio-kompanije LOT na dalekolinijskim tržištima.
Takođe, više od 300.000 stanovnika iz okoline Šopena ima problema s bukom i preopterećenjem saobraćaja.
Nasuprot tome, CPK će se graditi na tzv. greenfield lokaciji, gdje je već otkupljeno 90% kuća kroz program dobrovoljne akvizicije. Procjenjuje se da će buka sa nove lokacije uticati na svega oko 20.000 ljudi – čak 15 puta manje nego trenutno.
Brzim vozom kroz Poljsku za 100 minuta
CPK neće biti samo aerodrom. Biće to središte Y-linije – sistema brzih vozova koji će povezivati ključne poljske gradove: Varšavu, Lođ, Vroclav i Poznanj, a produžavaće se i ka Češkoj i baltičkim državama kroz željeznički koridor Rail Baltica. Cilj je omogućiti putovanje kroz Poljsku za svega 100 minuta.
Y-linija je već u izgradnji i uključuje najduži željeznički tunel u zemlji (4,6 km), iskopan ispod grada Lođ. Brzi vozovi će saobraćati brzinom do 320 km/h, a glavno polazište biće upravo novi aerodrom CPK.
Ovim će se ne samo povezati ključni dijelovi Poljske, već i povezati zapad i istok Evrope.
Kako će izgledati novo megačvorište?
Za projektovanje aerodroma zadužena je renomirana firma Foster + Partners, u saradnji s građevinskom kompanijom Buro Happold. Planirano je da novo čvorište može obraditi između jedne i dvije osobe svake sekunde, 24 sata dnevno tokom cijele godine.
Aerodrom će imati dvije paralelne piste duge po 3,8 kilometara, međusobno udaljene 2,5 km, kao i željezničku i autobusku stanicu – sve objedinjeno u intermodalni centar za brzo i jednostavno presijedanje.
CPK će biti spreman za širenje od samog početka – njegova modularna arhitektura omogućava fleksibilno proširenje u skladu s rastom potražnje.
Pored same luke izgradiće se i dva nova “grada”: na zapadnom dijelu CPK-a biće Cargo City – logistički centar za skladištenje i prevoz tereta, dok će se na istočnom nalaziti Airport City – komercijalna zona s kancelarijama, hotelima i tržnim centrima.
Nakon promjene vlasti u Poljskoj 2023. godine, nova vlada je naredila reviziju projekta, kojom su dogovoreni novi rokovi: prva faza trebalo bi da bude završena do 2032. godine. Uz to, dodatnih 650 miliona dolara biće uloženo u novi autoputski čvor koji će služiti za pristup CPK-u.
Još nije poznato šta će biti sa aerodromom Šopen – očekuje se da će se putnički saobraćaj postepeno preusmjeravati na CPK, dok će stari aerodrom vjerovatno dobiti neku drugu namjenu.
Naslovna fotografija: Justin Shen, Unsplash
