Koristi GEFF kredita za energetsku efikasnost domova: Na 10.000 eura vrate vam do 2.000

Građani koji su u Crnoj Gori kupili i instalirali prihvatljive zelene tehnologije koristeći sredstva od GEFF zajma preko PFI, imaće do 20% povraćaja sredstava nakon uspješne provjere njihove investicije, dok će uživati u blagodetima smanjenih računa za energiju, nastavku uštede energije kao i povećane udobnosti njihovih domova, kazao je šef kancelarije EBRD u Crnoj Gori Jaap Sprey.

“Praktično govoreći, ako građani uzmu zajam od 10,000 eura od CKB, mogu dobiti do 2,000 eura povraćaja sredstava”, precizirao je Sprey u intervjuu za portal Investitor.

EBRD je nedavno pokrenuo GEFF program za energetsku efikasnost domova u Crnoj Gori. Koji je motiv EBRD-a za realizaciju ovog programa?

U Evropskoj banci za obnovu i razvoj (EBRD) postavili smo ambiciozne ciljeve za promociju zelene ekonomije. Planirano je da u narednih pet godina, najmanje 50% našeg finansiranja bude namijenjeno projektima u toj oblasti, koji bi rezultirali smanjenjem oko 25 do 40 miliona tona karbon-dioksida do kraja 2025. Program za finansiranje zelene ekonomije (GEFF) je dio ove ambicije i savršeno se nadovezuje na program Evropske unije “Zeleni dogovor za zapadni Balkan”.

Generalni cilj Programa za finansiranje zelene ekonomije (GEFF) je da podrži tranziciju ka zelenoj ekonomiji kroz smanjenje potrošnje energije u stambenim zgradama. GEFF program podržava preduzeća i vlasnike kuća koji žele da investiraju u zelene tehnologije i postanu energetski efikasniji. To će doprinijeti smanjenju emisije ugljenika, a istovremeno će dovesti do smanjenja energetskih troškova i poboljšanja životnog standarda stanovništva.

Cilj GEFF-a je i stvaranje tržišta za visokotehnološke proizvode i usluge iz oblasti energetske efikasnosti. Ovo će imati pozitivan uticaj na ekonomiju i tržište rada, što je posebno važno tokom osjetljivog ekonomskog perioda pod pandemijom COVID19.

Mi vidimo značajan potencijal za GEFF u Crnoj Gori s obzirom na to da je energetski intenzitet ekonomije zemlje veći od prosjeka EU (tj. zemlji je potrebno više energije za istu ekonomsku proizvodnju od prosjeka u EU).

Da bi se istakao značaj GEFF-a, važno je napomenuti da stambeni sektor (zgrade) predstavlja najveći udio u finalnoj potrošnji energije u zemlji.

Na koji način ćete pokušati da podignete svijest građana o potrebi energetske efikasnosti njihovih domova, s obzirom da to nema tradiciju kod nas?

Odabrani tim tehničkih stručnjaka biće podrška partnerskim finansijskim institucijama (PFI) koje su se pridružile GEFF-u kao i njihovim klijentima, uglavnom domaćinstvima, u procesu implementacije ovog programa. Između ostalih, njihova uloga će biti da pomognu u podizanju opšte svijesti o ovoj temi. Zainteresovani krajnji korisnici mogu posjetiti namjensku internet stranicu GEFF u Crnoj Gori kako bi više saznali o programu, kriterijumima za učešće i programskim procedurama, kao i o tome ko su partnerske finansijske institucije koje su se već pridružile GEFF-u.

Na ovoj veb stranici je dostupan i spisak unaprijed odobrenih tehnologija, takozvani Tehnološki selektor. On sadrži preko 1,700 proizvoda koji ispunjavaju zadate uslove, do kojih se može doći preko 135 različitih dobavljača. Proizvodi koji su navedeni na Tehnološkom selektoru ispunjavaju uslove za finansiranje od strane partnerskih banaka, tako da nema potrebe za njihovom daljom procjenom.

Postoji i posebna GEFF Facebook stranica koju domaćinstva mogu pratiti za više informacija.

Tim stručnjaka će se pobrinuti za opšte marketinške aktivnosti u Crnoj Gori, a partnerske banke će definisati sopstvene marketinške kampanje kako bi program približili krajnjim korisnicima.

Smatramo da je jedan od najboljih načina za podizanje svijesti o energetski efikasnim tehnologijama, predstavljanje prethodnih uspješnih primjera unaprijeđenja energetske efikasnosti, kao recimo onog koje je sprovelo jedno domaćinstvo u Srbiji ili ovog složenijeg poboljšanja energetske efikasnosti u stambenoj zgradi u Bosni i Hercegovini.

Koliko će banaka biti uključeno u GEFF program i pod kojim uslovima će davati kredite građanima?

Na zapadnom Balkanu imamo 18 partnerskih finansijskih institucija, uključujući 14 komercijalnih banaka i 4 kreditne mikrofinansijske institucije, već pridružene programu.

U Crnoj Gori, programu se prva pridružila CKB banka. Očekujemo da će se više banaka u zemlji pridružiti u narednom periodu, mada će to zavisiti od dostupnosti programa, zbog veoma velike potražnje u regionu u cjelini i ograničenog donatorskog finansiranja.

Uslovi zajmova građanima od strane PFI zasnivaju se na tržišnim uslovima i određuje ih svaka PFI, u skladu sa tržišnom praksom i sopstvenim internim procedurama i principima.

Šta smatrate ključnim faktorom za popularizaciju energetske efikasnosti u domovima, kako bi građani u što većem broju iskoristilo tu povoljnost?

Mišljenja smo da je holistički pristup ključni faktor. To znači da moramo podići svijest o ulaganju u zelenu tehnologiju na nivou domaćinstava. Kao što je već pomenuto, to radimo uz pomoć tima odabranih konsultanata.

Istovremeno, sarađujemo sa javnom administracijom u svakoj zemlji zapadnog Balkana, uključujući Crnu Goru, kroz takozvani dijalog o javnim politikama, koji sprovodimo u uskoj saradnji sa Sekretarijatom energetske zajednice.

Ovaj dijalog o javnim politikama pomaže u stvaranju konkurentnijih tržišta energetske efikasnosti i podizanju svijesti potrošača, što zauzvrat dovodi do veće potražnje za GEFF-om.

Na primjer, propisi o energetskom označavanju i ekološkom dizajnu izuzetno su važni za razvoj tržišta energetski efikasne opreme u domaćinstvima. Eko-dizajn je efikasan alat za poboljšanje ekoloških performansi proizvoda kroz postavljanje obaveznih minimalnih standarda za njihovu energetsku efikasnost. Crna Gora je već usvojila ažurirane propise o ekološkom dizajnu i energetskom označavanju za mnoge grupe proizvoda. Međutim, energetsko sertifikovanje još uvijek nedostaje zbog nedostatka odgovarajućeg softvera, ali očekuje se da će biti sprovedeno tokom 2021. godine.

GEFF je podržan sredstvima EU, WBIF i Austrije.

Koliko aktuelna pandemijska situacija predstavlja problem za širu primjenu GEFF programa i da li imate eventualno neka rješenja da dodatno podržite građane u ovom poduhvatu?

Trenutno ne primjećujemo bilo kakav uticaj pandemije na samu implementaciju programa, ali i dalje pažljivo nadgledamo i procjenjujemo potražnju. S obzirom da se GEFF na neki način odnosi na renoviranje kuća, podložan je sezonskim variranjima, jer je potražnja veća tokom proljeća i ljeta.