Sve više stečajeva u regionu
Tokom posljednje tri godine područje Istočne i Centralne Evrope je pretrpjelo značajne promjene u oblasti privrede.
Veliki stepen neujednačenosti, različiti oblici državne pomoći, kao i zakonske promene ostavile su veliki trag na kretanja u vezi sa nesolventnošću kompanija. Pandemija virusa Kovid-19, zatim pad privrednih aktivnosti koji je uslijedio, kao i negativni uticaj rata u Ukrajini na svjetsku privredu, stvorili su razloge za zabrinutost ne samo u pogledu makroekonomskih aktivnosti i tržišta roba već i u pogledu sposobnosti kompanija da izmiruju svoje obaveze, piše Biznis i finansije.
Rasle ekonomije, ali i broj nesolventnih preduzeća
Zemlje Istočne i Centralne Evrope su tokom 2021, kao i tokom prve polovine 2022. godine, pokazale znake privrednog oporavka, pri čemu je većina zemalja zabilježila veće stope rasta uprkos poprilično visokom stepenu ekonomske nestabilnosti.
“2022. godina je uglavnom bila obilježena solidnim stepenom privrednih aktivnosti, pri čemu su stope privrednog rasta Hrvatske i Slovenije premašile 5% dok su stope privrednog rasta Poljske, Rumunije i Mađarske bile približne”, rekao je Gžegož Šelevič, Direktor sektora za ekonomska istraživanja na području Istočne i Centralne Evrope u kompaniji Coface.
“S druge strane, Estonija je zapala u recesiju, zabilježivši pritom negativnu stopu rasta od -1.3%.”
Što se nesolventnosti tiče, mjere pomoći privredi koje su vlade zemalja sprovele tokom 2020. doprinijele su padu broja nesolventnih kompanija. Proces ukidanja ovih mjera je bio postepen, pa su tako kompanije mogle da ostvare korist od njih i tokom 2021, budući da su kamatne stope i dalje bile niske.
“Međutim“, objašnjava Gžegož Šelevič, „u 2022. bili smo svjedoci uvećanog stepena nesolventnosti kako su se kompanije suočavale sa nekoliko izazova, kao što su visoke cijene energenata i sirovina, niz naglih skokova kamatnih stopa, zatim najviša stopa inflacije u posljednjih nekoliko decenija, kao i opšta nesigurnost prouzrokovana ratom u Ukrajini”.
Kompanija Coface procjenjuje da je ukupni broj stečajnih postupaka u zemljama Centralne i Istočne Evrope porastao sa 25,917 iz 2021. na 36,090, koliko je iznosio u 2022. godini, što je skok od 39,3%.
Osam zemalja (Bugarska, Hrvatska, Mađarska, Letonija, Litvanija, Poljska, Rumunija i Srbija) je zabilježilo porast broja nesolventnih kompanija, dok su četiri (Češka Republika, Estonija, Slovačka i Slovenija) zabilježile pad broja takvih kompanija. Visok stepen rasta nesolventnih kompanija zabilježen je u Srbiji i Mađarskoj (+106%, odnosno +86%) dok je najveći pad broja stečajnih postupaka zabilježen u Estoniji (-17%).
