Šta bi centralne banke trebalo da rade kada njihove ekonomije idu u suprotnim smjerovima?
Globalna inflatorna kriza dovela je svjetske centralne banke u poziciji da podižu kamatne stope gotovo unisono tokom godine. Ali ekonomski pejzaž se u međuvremenu promijenio, a različite politike centralnih banaka mogle bi dovesti do problema.
Dakle, kako bi centralne banke trebalo da se koordiniraju kada njihove ekonomije idu u suprotnim smjerovima?
To je tema koja je bila tema prošle sedmice kada su se centralni bankari iz cijelog svijeta spustili u mjesto Jackson Hole, u američkoj saveznoj državi Vajoming, kako bi razgovarali o strukturnim pomacima u globalnoj ekonomiji. U pitanju je bio godišnji simpozijum ekonomske politike, čiji su domaćin bile Federalne rezerve Kansas Sitija.
U svom govoru na simpozijumu u petak, predsjednica Evropske centralne banke Kristin Lagard upozorila je da “možda ulazimo u doba promjena u ekonomskim odnosima i kršenja ustaljenih pravilnosti”.
„Za kreatore politike sa mandatom stabilnosti, ovo predstavlja značajan izazov“, dodala je.
Rad na postpandemijskim šokovima
CNN navodi da su komunikacija i koordinacija između centralnih banaka od vitalnog značaja u posljednje tri godine. A od početka pandemije, međunarodna monetarna politika je izgledala zapanjujuće slično. Od Sjedinjenih Država preko Saudijske Arabije do Malezije, mnoge velike svjetske ekonomije smanjile su kamatne stope na istorijski niske nivoe u martu 2020. kako bi stimulirale svoje ekonomije usred izolacije Covida. Mnogi su od tada počeli agresivno da povećavaju kamatne stope.
No, dok su prve godine pandemije na sličan način uticale na veći dio svjetske ekonomije, oporavak nije bio identičan, a neke zemlje, uključujući Sjedinjene Države, oporavljaju se brže od drugih.
Zaustavljen skok u Kini
Kineska vlada iznenadila je investitore ranije ove sedmice odlukom da ne smanji ključnu kamatnu stopu koja utiče na hipoteke. Zvanični Peking je snizio i svoju ključnu jednogodišnju stopu, koja utiče na lične i poslovne kredite, drugi put u tri mjeseca.
Ovaj potez dolazi pošto su kineska potrošačka potrošnja, industrijska proizvodnja i ulaganja u dugoročna sredstva poput imovine ili mašina pali prošlog mjeseca. Nezaposlenost mladih dostigla je rekordne nivoe, dok stalna kriza nekretnina i duga uvlači ulagačima strah od najgoreg.
Taj pomak u monetarnoj politici bitan je zbog značaja zemlje za ukupno globalno ekonomsko zdravlje. Kina predstavlja oko jednu petinu globalnog bruto domaćeg proizvoda (BDP), najširu mjeru ekonomske aktivnosti.
A sve veća izolacija Kine od ostatka svijeta – koja je bila pogoršana njenom politikom “nultog kovida” – pojačala je razlike u njenom oporavku nakon pandemije, u poređenju s drugim velikim ekonomijama, prema međunarodnom ekonomistu Wells Farga, Nika Benenbroka.
“Suočavamo se sa sve dubljom geopolitičkom podjelom i globalnom ekonomijom koja se fragmentira na konkurentske blokove”, rekla je Largarde u petak.
Ona je dodala da će centralni bankari morati da pruže “jasnoću, fleksibilnost i poniznost” dok globalna ekonomija ulazi u novo doba “smjena i lomova”.
