Svaki građanin Srbije duguje bankama 1.161 euro

Krediti stanovništvu su posljednjeg dana jula iznosili 7,84 milijarde eura (926 biliona dinara), pokazuju posljednji objavljeni podaci Udruženja banaka Srbije.

U odnosu na početak godine to predstavlja rast od sedam odsto u zaduženosti stanovništva. Istovremeno, prema podacima UBS, obim kredita privredi je smanjen za 3,6 odsto, na 11,36 milijardi eura, piše Danas.

Viceguvernerka Diana Dragutinović nedavno je izjavila da su građani i privreda nisko zaduženi, zajedno tek oko 65 odsto BDP-a, što je daleko manje od globalnog proseka od 145 odsto BDP-a. Privreda ima dugove od 45 odsto, a građani 20 odsto BDP-a. Ipak s obzirom na standard građana zaduženost po osnovu kredita od 1.120 eura po stanovniku Srbije nije zanemarljiva, mada je to i daje najniža zaduženost u regionu. Ako se na ovo dodaje i dug po kreditnim karticama koji je na kraju jula iznosio oko 286 miliona eura, zaduženost po stanovniku skače na 1.161 euro.

Ukoliko dug prema bankama podijelimo sa brojem onih koji rade, koji mogu da se zaduže, ali i da vraćaju kredite, oko 2,2 miliona formalno zaposlenih dobijamo da svaki prijavljeni zaposleni duguje 3.715 eura, odnosno 8,7 prosječnih plata.

Najveći dug građana je za stambene kredite koji ukupno iznose 3,3 milijarde eura. Međutim, ono što bi moglo da zabrine regulatore je brzi rast odobrenih keš kredita koji su dostigli obim od preko tri milijarde eura. Samo od početka godine dok je obim stambenih kredita povećan za tri odsto, keš krediti su porasli za 11,3 odsto. Najveći rast, 12,8 odsto, od početka godine imali su krediti za refinansiranje ranijih obaveza kod drugih banaka.

Jedan od razloga za ovakav skok u iznosu keš kredita može biti rast zaposlenosti, pošto prema podacima RZS od marta prošle do marta ove godine ima 40.000 više formalno zaposlenih, a van poljoprivrede rast je 70.000 novih ljudi koji stiču mogućnost da se zaduže kod banke. S druge strane, lakše zaduživanje omogućava i pad kamatnih stopa na kredite. Prema podacima NBS od 2013. godine do danas, prosječna kamatna stopa na kredite u dinarima smanjena je za čak 10 procentnih poena. Drugim riječima, 2013. godine prosječne kamatne stope su bile više od 20 odsto, a danas su 10,6 odsto. Uzevši u obzir da je prosječna kamata na dinarske depozite 2,6 odsto, kamatna marža banaka iznosi oko osam odsto. Većina keš kredita u Srbiji posljednjih godinu dana odobrava se u dinarima, a prosječna kamatna stopa na njih je i dalje prilično visokih 10,9 odsto.

Inače, guvernerka NBS Jorgovanka Tabaković je izjavila nedavno na konferenciji za medije da nema razloga za brigu zbog brzog rasta keš kredita i da se jedan dio toga odnosi na fizička lica koja keš kreditima finansira dio poslovanja svojih malih preduzeća.

Istovremeno prosječna kamata na kredite građanima vezane za euro u prosjeku je iznosila četiri odsto na kraju prvog kvartala ove godine. Prosječna kamatna stopa na stambene kredite je pala na najniži nivo do sada, 2,8 odsto godišnje. S druge strane, kamatne stope na keš kredite u eurima su u prvom tromjesečju minimalno porasle na tri odsto, dok su potrošački krediti koštali pet odsto.