Kinezi grade bulevar od Jaza do Titva za 54 miliona eura

Šesnaest kilometara puta od Budve do tivatskog aeroroma, duž crnogorske obale, gradiće kineski konzorcijum “Shandong” za gotovo 54 miliona eura.

Kako piše Radio slobodna Evropa (RSE), to je 14 miliona više nego što su vlasti planirale da potroše.

Od tih 54 miliona eura, država ima obezbijeđeno nepunih 15 miliona, saopšteno je na sjednici Vlade krajem septembra. Vlada je navela da će nedostajuća sredstva doći iz “kapitalnog budžeta ili drugih načina finansiranja”.

Iz vladine Uprave za saobraćaj RSE nije dobio odgovor da li će se država zbog toga zaduživati.

Crna Gora od ranije ima problematično iskustvo zaduživanja za projekte koje rade kineske kompanije, kao što je bilo u slučaju gradnje dijela auto-puta, piše RSE.

Ekonomski analitičar Mirza Mulešković ocjenjuje za RSE da je kineski uticaj posljednjih godina, u Crnoj Gori i u regionu, rastao dijelom i zbog kredita koje ta država nudi vladama sa kojima njene kompanije realizuju projekte.

A o interesovanju kineskih kompanija za poslove u Crnoj Gori svedoči podatak da je četiri od osam ponuda za gradnju bulevara stiglo je od kineskih kompanija.

Može li bulevar biti i skuplji od dogovorenog

Konzorcijum “Shandong foreign economic & technical coopeation” i “Shandong luqiao group” prije pola godine registrovao je predstavništvo u Podgorici.

Cijena puta od 54 miliona eura, međutim, bi mogla još rasti, jer tenderska dokumentacija uključuje klauzulu o kliznoj skali koja predstavlja zaštitu, naročito izvodača radova, od inflatornih kretanja na tržištu.

“Da li će biti veća ili manja od iznosa ponuda, prevashodno zavisi od kretanja cijena metala, goriva, pijeska, cementa…”, navodi se u informaciji Vlade o obezbjeđivanju nedostajućih finansijskih sredstava za gradnju bulevara.

Komentarišući poslove Kine u regionu, Mulešković ukazuje na efikasnost njihove poslovne strategije: “To jeste pametan potez Kine, da finansijska sredstva koja je imala stavi na raspolaganje i na taj način dodatno ojača uticaj u ovim zemljama”.

Međutim, poručuje da zemlje moraju voditi računa pod kojim uslovima se zadužuju, kao i šta sve obuhvata to zaduženje. “Često imamo priču samo o kamatnim stopama i uslovima zaduženja, ali tu treba vidjeti i sve ostalo što se odnosi na ta zaduženja”.

Kineski projekti po Crnoj Gori

Obimnija poslovna saradnja Crne Gore i Kine je započela prije više od deset godina, kada je sa kineskim partnerom dogovorena nabavka brodova za dvije državne kompanije, Crnogorsku i Barsku plovidbu.

Država se za brodove zadužila kod kineske državne Exim banke.

Ekološku rekonstrukciju Termoelektrane u Pljevljima sprovodi “Dongfang Electric Corporation”, a “Shanghai Electric Power Engineering” je završila vetroelektranu Možura na samom jugu države.

Saradnju sa balkanskim zemljama Kina ostvaruje kroz multilateralnu Platformu 16+1 koja je formirana 2012. godine i predstavlja dio Inicijative Pojas i put o saradnji sa zemljama Centralne i Jugoistočne Evrope, od kojih je najveći broj na Balkanu.

Prema navodima Digitalnog forenzičkog centra, vrijednost kineskih projekata u zemljama 16+1 prelazi 27 milijardi evra. Više od polovine tog iznosa je u pet zemalja Zapadnog Balkana koje nijesu članice EU.

Međutim, EU i SAD detektovale negativne posljedice uticaja saradnje s Kinom. Jedna od njih je kreiranje neodrživog duga kojim se ugrožava ekonomska stabilnost a time i ukupan društveni i bezbjednosni ambijent država koje uzimaju kineske kredite, piše RSE .