EBRD nudi povoljan kredit za nastavak auto-puta, Vlada insistira na finansiranje iz budžeta

Evropska banka trenutno ažurira studiju izvodljivosti, dok iz Vlade kažu da će sljedeću dionicu finansirati iz budžeta.

“Pravo je Vlade Crne Gore da odluči koja je najbolja opcija za finansiranje radova za nastavak auto-puta Bar-Boljare, a finansijski paket koji je predložila Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) zajedno sa potencijalnim sufinansiranjem grantova EU predstavlja veoma povoljne uslove za olakšavanje sprovođenja ove značajne investicije. Procedure nabavke i procesi odobravanja kredita mogu početi paralelno sa ažuriranjem Studije izvodljivosti o auto-putu, ako Vlada odluči da traži finansiranje od EBRD-a za ovaj projekat”.

Ovo je zvanično rečeno Vijestima iz ove međunarodne finansijske institucije koja trenutno ažurira Studiju izvodljivosti o izgradnji auto-puta.

Vlada je ove godine u budžetu ostavila 90 miliona eura za nastavak druge dionice od Matešava do Andrijevice koju planira da počne prije završetka Studije izvodljivosti i bez čekanja na jeftiniji novac iz evropskih fondova.

Iz Ministarstva saobraćaja za Vijesti kažu da je plan da se cijela ova dionica finansira novcem iz državnog budžeta, te da su domaće procedure manje kompleksnije od evropskih i da odlaganje projekta nema ekonomsku opravdanost.

Iz EBRD-a nijesu precizirali kad će studija biti završena. Zvanično su kazali da njeno ažuriranje sprovode konsultanti finansirani od EU/Investicionog okvira za Zapadni Balkan (VBIF) angažovani u okviru EU fonda za infrastrukturne projekte (IPF), instrumenta tehničke pomoći koji sprovodi grantove za pripremu projekata koje je dodijelio VBIF. IPF finansira Evropska komisija,a njime upravlja Evropska investiciona banka (EIB). EBRD kao vodeća međunarodna finansijska institucija, pomno prati ažuriranje Stidije opravdanosti i pregledaće sljedeće rezultate konsultanata koji se očekuju do kraja maja 2024. godine”, kazali su iz EBRD-a.

Novac iz EU za preostale dionice

Iz Ministarstva saobraćaja i pomorstva su kazali da je Vlada u decembru 2022. dobila dodatnih šest milliona eura koji su namijenjeni za ažuriranje Studije opravdanosti za auto-put i pripremu glavnog projekta sa pratećom tehničkom i tenderskom dokumentacijom za onu dionicu za koju se kroz ažuriranje pokaže da treba da bude prva naredna za implementaciju.

Ažuriranje Studije opravdanosti je započelo u oktobra 2023. godine, nakon što su završene sve interne procedure na strani donatora, na koje Vlada kao korisnik novca ne može uticati, a završetak ažuriranja se očekuje u dragoj polovini ove godine. U komunikaciji sa Evropskom komisijom (EK) ministarstvo je isticalo da je u cilju podsticanja koridorskog razvoja, prioritet dat izgradnji dionice Mateševo-Andrijevica,kako bi se granica sa Srbijom dostigla u što kraćem roku, i ova dionica i dalje ima strateški prioritet zbog čega se i Vlada opredijelila da započne sa njenom realizacijom,u cjelosti iz državnog budžeta, kako bi se ubrzala implementacija čitavog auto-puta Bar-Boljare. Priprema tenderske dokumentacije za tu dionicu je u toku, a istovremeno se nastavlja ažuriranje Studije opravdanosti iz EU fondova”, kazali su u Ministarstvu saobraćaja.

Grgić: Prečica skupo koštala u prošlosti

Savjetnik predsjednika države za ekonomiju i ekonomsku diplomatiju Mladen Grgić ocijenio je za Vijesti da će nastavak gradnje auto-puta ka sjevera donijetu neizmjernu ekonomsku korist, posebno stvarajući temelje za održiviji i ubrzani rast sjevernog dijela Crne Gore.

Važno je istaći da način izgradnje ima ključnu ulogu za jačanje tržišne ekonomije, uspostavljanje evropskih standarda i za vladavinu prava. Zabrinjava namjera Vlade da, umjesto da se osloni na izvjesni grant unutar Zapadnoballcanskog investicionog okvira (ZIO), kao i na javno izraženu zainteresovanost EBRD-a i Evropske investicione banke ((EIB-a) za finansiranje preostalog dijela novca, planira da nastavi sa izgradnjom auto-puta iz budžeta. Razlozi koje Vlada navodi, poput visokih troškova oportuniteta i navodno dugih procedura evropskih institucija, nisu dovoljno ubjedljivi. Ne postoji jasno zvanično utemeljenje da su procedure duže u slučaju granta ZIO i kredita EBRD-a i EIB-a. Čak i kada se finansiranje odvija iz budžeta, Crna Gora bi morala sprovesti sve tenderske procedure u skladu sa pravnom regulativom prilagođenom najvišim evropskim standardima. Naravno, ako nije planirano da se iste izbjegnu bilaterlanim ugovorima kao što je to bio slučaj u prošlosti, istakao je Grgić. Odluka Vlade da ne čeka Studiju izvodljivosti koja bi trebala da utvrdi najoptimalniji način za nastavak izgradnje, smatra Grgić, predstavlja ponavljanje prakse kojom je građena i prva dionica auto-puta. Tada se išlo prečicom i zanemareni su visoki međunarodni standardi, što je građane koštalo dužeg i skupljeg procesa izgradnje auto-puta, a ukupni aranžman je prijetio da ugrozi javne finansije. Sada se koristi ista retorika -naglašavanje brzine pod parolom ‘nemamo vremena za čekanje’, kazao je Grgić.